Hvers vegna koma eldgos?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvers vegna koma eldgos?
Eldgos verða af því að jörðin er mjög heit að innan. Í kjarna jarðarinnar er hitinn um 5000°C en í miðju jarðar er hitinn um 7000°C. Hitinn leitar út en kemst ekki nógu hratt upp á yfirborðið nema efnið í jörðinni hreyfist. Þannig kælir jörðin sig með tilfærslu á heitu efni upp á yfirborðið en í svari Ármanns Höskuldssonar við spurningunni Hvað er eldgos? stendur:

Í þessu ferli á sér stað hlutbráðnun á möttulefni jarðar og til verður heitur vökvi sem nefndur er kvika. Kvikan leitar síðan upp til yfirborðs vegna þess að hún er léttari en umhverfi sitt. Þegar kvikan kemst upp á yfirborð verður mikið sjónarspil sem að við köllum eldgos.

Hægt er að framkvæma skemmtilega tilraun heima hjá sér til að líkja eftir og skilja betur hvernig eldgos koma til. Þá er kalt vatn og haframjöl sett í pott á eldavél og kveikt undir. Ekki má hreyfa pottinn á eldavélinni. Eftir smástund fer vatnið og haframjölið að hreyfast í litlum strókum upp á við vegna hitans en kólnar og leitar niður annars staðar. Þetta dæmi er fengið upp úr bókinni Af hverju gjósa fjöll? en það er spurningabók Vísindavefsins og Forlagsins um vísindi handa börnum og almenningi.

Mynd:

• Wikipedia.com - Katla volcano. Sótt 18.3.2011.

Spurning Iðunnar Heklu Heiðarsdóttur hljómaði svona:

Við erum að gera verkefni í skólanum, getið þið sagt okkur af hverju eldgos koma og hvernig og setja kannski skýringarmynd fyrir okkur?

---

Þetta svar er í flokknum „bekkirnir spyrja“ þar sem starfsfólk vefsins svarar spurningum frá grunnskólabekk í kennslustund, samkvæmt samningi. Lögð er áhersla á skjót svör, stutt og aðgengileg. Oft er byggt á öðrum svörum sem kunna að nýtast almennum lesendum betur....