Notaðist Hómer við stuðlasetningu?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Notaðist Hómer við stuðlasetningu?
Í stuttu máli er svarið nei, stuðlasetning er ekki sérstakur þáttur í bragarhætti Hómers

Kviður Hómers eru ortar undir sexliðahætti (hexametri), sem er líka stundum nefnt hetjulag á íslensku af því að frægustu kvæði sem ort hafa verið undir þessum hætti eru söguljóð (eða epískur kveðskapur), sem fjalla gjarnan um hetjur, til dæmis Ilíonskviða og Ódysseifskviða Hómers og Eneasarkviða Virgils, sem eru allar til í íslenskri þýðingu.

Í grískum kveðskap skiptir lengd atkvæða máli. Í forngrísku er til föst lengd sérhljóða þannig að sumir sérhljóðar eru langir, til dæmis eta (η) og ómega (ω), en aðrir stuttir, til dæmis epsílon (ε) og ómíkron (ο). Enn aðrir geta verið ýmist langir eða stuttir, til dæmis alfa (α) og upsílon (υ). Nánari reglur kveða svo á um hvenær stuttur sérhljóði telst langur vegna stöðu sinnar.

Í sexliðahætti koma fyrir í hverri línu sex bragliðir. Fimm fyrstu liðirnir eru réttir þríliðir (stundum nefndir fingur eða daktylos), þar sem hver þríliður samanstendur af löngu atkvæði og tveimur stuttum. Sjötti og síðasti liðurinn kallast stýfður liður því hann hefur einungis tvö atkvæði, hið fyrra langt og hið síðara ýmist langt eða stutt. Tveimur stuttum atkvæðum í þrílið má svo skipta út fyrir eitt langt atkvæði. Slíkur liður, með tveimur löngum atkvæðum, heitir spondeios. Sjaldnast er fimmti liðurinn spondeios en þegar það gerist er talað um „spondíska“ línu. Venjulega er braghvíld í þriðja lið en einnig geta verið aðrar aukalegar braghvíldir í línu.

Línan lítur þá svona út:

— uu | — uu | — uu | — uu | — uu | — x

Hér táknar merkið — langt atkvæði en merkið u táknar stutt atkvæði og merkið x táknar atkvæði sem ýmist getur verið langt eða stutt. Lóðréttu strikin greina milli bragliða.

Braghvíld er táknuð með tveimur skrástrikum //. Þegar braghvíld kemur á eftir fyrsta atkvæði í braglið er það táknað svona — // uu en þegar braghvíldin kemur á eftir öðru atkvæði liðarins er það táknað svona — u // u.

Í klassískum fræðum kallast greining á bragarhætti með tilhlýðandi merkingu á stuttum og löngum atkvæðum og braghvíld yfirleitt skandering. Ef við skoðum dæmi um skanderaða línu úr fyrstu bók Ilíonskviðu Hómers gæti hún litið svona út:

  —       —|         —u     u| — //u  u|—  u   u| — u     u | —    —

τίς τ’ ἄρ σφωε θεῶν ἔριδι ξυνέηκε μάχεσθαι;

Línuna þýðir Sveinbjörn Egilsson þannig: „Hverr guðanna var það þá, er hleypti þeim saman, til að eigast við í orðadeilu?“ (Hómer, bls. 1)

Þess má geta að í kvæðinu „Ísland farsælda frón“ er önnur hver lína undir sexliðahætti en á móti er önnur hver lína undir fimmliðahætti. Slíkt heitir elegískur háttur en er stundum kallað tregalag á íslensku.

Heimildir:

• Hómer, Ilíonskviða. Sveinbjörn Egilsson (þýð.) (Reykjavík: Bókaútgáfa Menningarsjóðs, 1949).

Mynd:

• File:Victen Roman muse mosaic.jpg - Wikipedia, the free encyclopedia. (Sótt 11.04.2013).

...