Hvað þýðir lævi í orðasambandinu 'lævi blandið', í ljóðlínunni 'Surtur fer sunnan með sviga lævi' og hvað er 'lævísi'?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvað þýðir lævi í orðasambandinu 'lævi blandið', í ljóðlínunni 'Surtur fer sunnan með sviga lævi' og hvað er 'lævísi'?
Nafnorðið læ merkir ‛svik, mein; undirferli’. Það er af svonefndum hvorugkyns wa-stofni en orð í þeim flokki höfðu -v- í þgf. et. og ef. ft. Sem dæmi mætti taka orðið högg, í þgf. et. höggvi og ef. ft. höggva. Þetta -v- er nú fallið brott í beygingunni fyrir áhrif frá öðrum nafnorðum. Í orðinu læ varðveitist -v- í orðasambandinu að loft sé lævi blandið og reyndar varðveitist þar einnig forn beyging sagnarinnar að blanda. Merkingin er að spenna sé í loftinu. Orðasambandið er fengið úr 25. erindi Völuspár:

Þá gengu regin öll

á rökstóla,

ginnheilög goð,

ok um þat gættuz,

hverir hefði lopt alt

lævi blandit

eða ætt jötuns

Óðs mey gefna.

Vísað er til þess er fram kemur í Gylfaginningu Snorra-Eddu að goðin ætluðu að borga smið einum (Loka) með Freyju, sól og mána fyrir að reisa borg mikla sem stæðist árás jötna. Í erindinu í Völusá spyrja goðin hvert annað hverjir hefðu fyllt loftið svikum með því að lofa að gefa sól og mána.

Ljóðlínurnar Surtur fer sunnan / með sviga lævi eru einnig fengnar úr Völuspá, 52. erindi. Með sviga er átt við sveigjanlega trjágrein og mein hennar er eldurinn enda var Surtur eldjötunn í undirheimum samkvæmt fornri norrænni trú.

Læ- í orðinu lævísi vísar til svika og er sá sem er lævís undirförull, slóttugur.

Heimild:

• Völuspá. 1952. Sigurður Nordal gaf út. Reykjavík, Helgafell.

...