Hvað er átt við þegar mönnum er heitt í hamsi? Hvað merkir hams?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvað er átt við þegar mönnum er heitt í hamsi? Hvað merkir hams?
Orðið hams merkir ‘hamur, húð’ en einnig ‘geðslag, yfirbragð’. Orðasambandið að vera/verða heitt í hamsi er notað um það er einhverjum hleypur kapp í kinn, einhver verður æstur yfir einhverju. Dæmi í ritmálssafni Orðabókar Háskólans um að verða heitt í hamsi eru frá fyrri hluta 20. aldar og sama er að segja um sambandið að hitna í hamsi. Einnig er sagt að einhverjum kólni eða hlýni í hamsi ef honum verður kalt eða heitt. Í þessum samböndum er þá verið að vísa til þess að við geðshræringu verður húðin oft heit, viðkomandi verður rauður í framan, eða hún verður köld og viðkomandi náfölur.

Þegar mönnum hitnar í hamsi verður húðin oft heit og viðkomandi verður rauður í framan.

Hams er notað í fleiri samböndum. Að halda hamsi merkir að halda holdum en horist maður eða skepna verður húðin oft slöpp. Að hýrna í hamsi merkir að komast í betra skap, að vera með hýran hams merkir að vera glaðlegur og að vera í góðum eða illum hamsi merkir að vera í góðu eða vondu skapi. Dæmi um hið síðasta eru þekkt frá 18. öld. Allt vísar þetta til þess að breyting verður á yfirbragðinu eftir geðslagi.

Hams er skylt orðinu hamur ‘húð, skinn’.

Frekara lesefni á Vísindavefnum:

• Er húðin líffæri? eftir Stefán B. Sigurðsson
• Af hverju roðnum við þegar eitthvað vandræðalegt gerist? eftir Jón Gunnar Þorsteinsson

Mynd:

• Instigator Blog. Sótt 16.3.2009.

...