Sólin
Rís 06:41 • sest 20:23
Tunglið
Rís 05:00 • Sest 04:51
Flóð
Árdegis: 08:59 • Síðdegis: 21:23
Fjara
Árdegis: 02:51 • Síðdegis: 15:06
Með genaklónun eða einræktun gena er átt við það þegar gen eru einangruð, flutt inn í genaferjur og látin margfaldast með þeim í lifandi frumum. Genaferjurnar eru oftast nær annað hvort veirur eða litlar hringlaga DNA-sameindir, svonefnd plasmíð, sem fjölga sér óháð litningi hýsilfrumunnar.
Fyrstu tilraunir með klónun gena voru gerðar snemma á áttunda áratug síðustu aldar. Árið 1973 birtu bandarísku erfðafræðingarnir Herbert Boyer og Stanley Cohen grein þar sem sagt var frá ferjun bakteríugena inn í lítið plasmíð, pSC101, sem síðan var flutt inn í bakteríuna Eschericha coli. Þeir félagar höfðu notfært sér ákveðið ensím, skerðiensím, til þess að klippa DNA annarrar bakteríutegundar í búta sem gátu borið heil gen. Sama ensím var notað til þess að klippa DNA-hring plasmíðsins á einum stað þannig að hann opnaðist. Eftir klippinguna voru bæði plasmíðið og DNA-bútarnir með sams konar einþátta enda sem hafa við ákveðin skilyrði tilhneigingu til að loða saman. Tengingu þeirra mátti síðan innsigla með hjálp sérstaks ensíms.
Þegar blandað var saman bútum og opnuðum plasmíðum skeyttust bútarnir því inn í plasmíðin og plasmíðhringurinn lokaðist. Síðan voru plasmíðin flutt inn í hýsilbakteríuna þar sem þau margfölduðust og ferjaða genið með. Það hafði með öðrum orðum verið klónað. Þar sem plasmíðin geta verið í fjölmörgum eintökum í hýsilfrumunni og auðvelt er að einangra þau, var nú komin aðferð til þess að einangra einstök gen.
Litlu síðar var lýst ferjun gens úr froski inn í bakteríur. Í raun skiptir ekki máli úr hvaða lífveru genið kemur sem ferja skal. Það er hægt að ferja gen úr hvaða lífveru sem er með þessari aðferð. Hitt er annað mál að það er ekki alltaf jafn auðvelt að fá gen úr framandi lífverum til að starfa í bakteríufrumum. Með sérstökum aðferðum getur það þó tekist.
Þessar tilraunir mörkuðu upphaf erfðatækninnar. Síðan hafa verið útbúnar margar mismunandi genaferjur fyrir bakteríur, sveppi, plöntufrumur og dýrafrumur. Klónun gena hefur verið ómetanleg aðferð við rannsóknir á genum og starfsemi þeirra. Genaklónun er til dæmis ómissandi við raðgreiningu erfðamengja, við framköllun markvissra stökkbreytinga í genum og við iðnaðarframleiðslu á prótínafurðum gena.
