Hver fann upp pasta?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hver fann upp pasta?
Óvíst er hvenær menn tóku upp á því að búa til pasta. Pastagerð er í eðli sínu einföld, hráefnin eru aðallega vatn og hveiti og erfitt er að aðgreina pasta frá einhvers konar matargerð úr sömu hráefnum. Pasta þýðir einfaldlega ‚deig‘ og er til dæmis skylt orðinu ‚pastry‘.

Ýmsir réttir frá fornri tíð geta talist fyrirrennarar pasta eins og við þekkjum það. Forngrikkir útbjuggu til dæmis svonefnt laganon og itria. Líklega var það hvort tveggja flatbrauð. Hjá Rómverjum var til svonefnt lagani sem var sennilega flatbrauð, skorið í einhvers konar ræmur. Ekkert bendir þó til þess að það hafi verið eldað á sama hátt og pasta, það er soðið í vatni.

Elsta heimildin um að flatbrauðsdeig á borð við lagani eða itria hafi verið soðin er að finna í safnritinu Talmúð, sem er trúarleg lögbók Gyðinga. Til eru tvær mismunandi gerðir ritsins og í palestínsku gerðinni, sem er frá síðari hluta 5. aldar, er fjallað um suðu á flatbrauðsdeigi.

Í fornum persneskum ritum er nokkrum sinnum minnst á lakhshah, sem merkir bókstaflega 'sleipt' og ljóst þykir af arabískri uppskrift frá 10. öld að þar sé átt við þunnar deigræmur, ekki ósvipaðar þeim sem nú nefnast tagliatelle. Lakhshah-deigræmurnar voru soðnar. Margt bendir þess vegna til þess að suða á einföldu deigi sem skorið var í ræmur hafi fyrst átt sér stað meðal araba, ef til vill á svæðinu þar sem Íran er í dag.

Ein elsta heimildin um pasta í Evrópu er hjá arabíska landkönnuðinum Muhammad al-Idrisi (1100-1165). Hann segir frá eins konar pastagerð í Palermó á Sikiley snemma á 12. öld. Al-Idrisi taldi að deigræmurnar væru gerðar eftir arabískri fyrirmynd en þær gætu einnig hafa komið frá gríska flatbrauðinu itria.

Elsta áreiðanlega heimildin um pasta frá meginlandi Evrópu er að finna í dánarbúi Genúamannsins Ponzio Bastone árið 1279. Í uppskrift dánarbúsins stendur meðal annars "bariscella piena de macaronis" en það merkir 'karfa full af makkarónum'. Karfa Bastones hefur verið notuð undir þurrkaðar makkarónur og þar sem tiltekin er sérstök karfa til þeirra nota er líklegt að makkarónupasta hafi á þessum tíma verið nokkuð almennur matur.

Stundum er því haldið fram að ferðalangurinn Marco Polo hafi flutt pastagerð með sér til Ítalíu frá Kína en það er ekki rétt. Pasta á Ítalíu á sér eldri rætur. Dánarbú Genúamannsins er til að mynda skrifað upp 16 árum áður en Marco Polo kom til Feneyja úr sínu ferðalagi í Asíu.

Heimild:

• Davidson, Alan, The Oxford Companion to Food. Oxford, University Press 1999.

Myndir:

• Pasta - Wikipedia, the free encyclopedia. (Sótt 4.03.2016).
• Genova - Wikipedia. (Sótt 4.03.2016).

...