Af hverju finnast sömu hraunlög á Grænlandi og Bretlandseyjum?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Af hverju finnast sömu hraunlög á Grænlandi og Bretlandseyjum?
Norður-Atlantshafið er hlutfallslega ungt á jarðsögulegum tíma. Fyrir um 55 milljón árum var Grænland hluti af meginlandi Evrópu og þá samfellt land með Skandinavíu og því landsvæði sem nú eru Bretlandseyjar. Fyrsta myndin sýnir legu landanna á þeim tíma.

Fyrr hafði landrek eða flekahreyfingar rifið sundur meginlandsskorpuna fyrir vestan Grænland og skilið Baffinseyju frá Grænlandi, en úr því varð nú ekki mikið haf heldur aðeins Davissund. Af einhverjum orsökum hætti gliðnun í Davissundi og myndaðist þá mikil sprunga í jarðskorpunni, sem skildi Grænland frá Skandinavíu og Bretlandseyjum. Það var upphaf Norður-Atlantshafsins. Gliðnunin var samfara mikilli eldvirkni eftir flekamótunum öllum. Eldvirknin myndaði úthafshrygg á hafsbotni þar sem flekarnir skildust að, en einnig gubbaðist mikið magn af basaltkviku upp á jaðra meginlandanna umhverfis. Þá varð til blágrýtismyndunin sem er útbreidd á austurströnd Grænlands og einnig á Bretlandseyjum. Á sama tíma hlóðst upp blágrýtismyndunin sem hefur skapað Færeyjar.

Á þessum tíma, fyrir um 55 milljón árum, voru Færeyjar aðeins um 150 km undan strönd Grænlands. Nú hefur einnig verið sýnt fram á með efnafræðigreiningu basaltmyndananna að hægt er að rekja sömu myndanirnar milli Færeyja og Grænlands.

Ísland var auðvitað ekki til á þessum tíma, en myndaðist svo miklu síðar (sennilega hefur það byrjað að koma upp úr sjó fyrir um 20 milljón árum) á hafsvæðinu, sem var og er síbreikkandi milli Færeyja og Grænlands.

---

Þetta svar er fengið af bloggsíðu Haraldar Sigurðssonar eldfjallafræðings og birt hér með góðfúslegu leyfi. Kortið er einnig af síðu Haraldar og fær Sigurður Steinþórsson jarðfræðingur bestu þakkir við aðstoð við að íslenska textann á því.

Mynd:

• File:Greenland-plateau-basalt hg.jpg - Wikimedia Commons. (Sótt 16.02.2015).

...