Af hverju vill amma mín endilega sofa þannig að hún snúi í austur eða vestur?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Af hverju vill amma mín endilega sofa þannig að hún snúi í austur eða vestur?
Spurningin í heild sinni hljóðað svona:

Amma mín vill endilega sofa með höfuðið í austur eða vestur, en ekki í norður eða suður. Er eitthvað til í því eða er þetta hjátrú?

Þessi venja tengist væntanlega hefðum og siðum innan kirkjunnar. Samkvæmt kristinni trú er sólargangurinn og höfuðáttirnar fjórar (austur, vestur, suður og norður) mjög mikilvægar.

Austur er mikilvægasta höfuðáttin í kristinni trú. Jesús Kristur kenndi sig við ljós heimsins og ljós lífsins (Jóhannesarguðspjall 8. kap. 12. vers, sjá og 1. kap.) og þessar líkingar tengjast sólinni sem kemur upp í austri. Sólarupprásin minnir einnig á upprisu Jesú en hann reis upp frá dauðum á þriðja degi með páskasól.

Höfuðáttin austur birtist glöggt í kirkjum og kirkjugörðum. Kirkjur snúa flestar þannig að gengið er inn um dyr á vesturvegg og altarið er á upphækkun við austurgafl. Grafir í kirkjugörðum snúa einnig í austur/vestur og horfir ásjóna hins látna mót austri.

Þetta mikilvægi austurs og sólarupprásarinnar endurspeglast í gömlum íslenskum sið. Þegar risið var úr rekkju að morgni dags gengu menn út undir bert loft, sneru sér til austurs og signdu sig. Þetta kallaðist að sækja daginn.

Í þessu ljósi er hægt að útskýra af hverju sumir kjósa að sofa þannig að líkaminn snúi í austur/vestur. Það á sér meðal annars rætur í fornum venjum innan kristinnar trúar.

Við gerð þessa svars var stuðst við svör við spurningunum Snúa allar kirkjur á Íslandi í vestur? ogHvers vegna er reglan sú að kirkjudyrum beri að snúa í vesturátt og af hverju er stundum brugðið út af þeirri reglu?.

Mynd:

• Ron Mueck - Woman in Bed (15) | Flickr - Photo Sharing!. (Sótt 17.02.2014).

Símoni Jóni Jóhannssyni þjóðfræðingi er þökkuð aðstoð við gerð þessa svars.

...