Hvað er harðbakki þegar í harðbakkann slær?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvað er harðbakki þegar í harðbakkann slær?
Upprunalega spurningin hljóðaði svona:

Hver er bókstaflega merking harðbakkans sem stundum slær í? (Þegar í harðbakkann slær).

Nafnorðið harðbakki er notað um dimman skýjabakka sem bendir til að illviðri sé í nánd. Orðið virðist þó fyrst og fremst notað í sambandinu þegar (eða ef) í harðbakkann slær ‘þegar (eða ef) verulega reynir á’.

Orðasambandið þekkist frá miðri 19. öld, sjá til dæmis Ritmálssafn Orðabókar Háskólans. Í Íslensk-danskri orðabók Sigfúsar Blöndal, sem gefin var út á árunum 1920–1924, er orðasambandið að finna en einnig afbrigðið það slær í harðbakka með e-m (út af e-u) ‘e-r fara að rífast eða deila (út af e-u)’.

Prófessor Halldór Halldórsson gaf út bók um íslensk orðtök og getur sér þess til að harðbakki sé notað um skýjabakka sem boðar harðviðri eins og bent er á í upphafi svarsins. Orðtakið merki því í raun „ef til illviðra dregur“ (1968 I: 219).

Heimildir og mynd:

• Halldór Halldórsson. 1968. Íslenzkt orðtakasafn. I, A–K. Almenna Bókafélagið, Reykjavík.
• Ritmálssafn Orðabókar Háskólans. Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum. (Sótt 21. júní 2024).
• Sigfús Blöndal. 1920–1924. Íslensk-dönsk orðabók. Prentsmiðjan Gutenberg, Reykjavík.
• Mynd: Approaching snowstorm, Trondheim (5605280207).jpg. Wikimedia Commons. Höfundur myndar: michael clarke stuff. Birt undir CC BY-SA 2.0. (Sótt 27.6.2024).

...