Sólin Sólin Rís 06:31 • sest 20:17 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 14:22 • Sest 19:48 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 09:01 • Síðdegis: 21:15 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 02:54 • Síðdegis: 15:14 í Reykjavík
Sólin Sólin Rís 06:31 • sest 20:17 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 14:22 • Sest 19:48 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 09:01 • Síðdegis: 21:15 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 02:54 • Síðdegis: 15:14 í Reykjavík
LeiðbeiningarTil baka

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Hvaða attan er í svei attan?

Guðrún Kvaran

Orðmyndin attan er samandregin úr aftan. Í Ritmálssafni Orðabókar Háskólans er elsta dæmið úr texta frá 1797:

Sagði Guðrún, að sviptingar hefðu orðið þeirra á milli, og hefði hún þá ætlað að kalla á hjálp, en séra Þórhalli hefði gripið fyrir munn sér, en síðan hörfað frá sér með svofelldum ummælum: „Svei þér aftan. Þú ert ónýt“.

Fleiri dæmi eru um aftan sem skammaryrði eins og þetta frá miðri 19. öld:
„Svei þér aftan“! sagði sauðamaðurinn í byrstum róm, og þá þagnaði rakkinn.

Aftan vísar hér til afturendans sem var óæðri líkamspartur á mönnum og skepnum. Hliðstætt aftan-attan er aftur-attur í framburðarmyndinni attur og attur í orðasambandinu aftur og aftur.

Orðmyndin attan er samandregin úr aftan. Aftan getur vísað til afturendans sem var óæðri líkamspartur á mönnum og skepnum.

Heimild og mynd:

Höfundur

Guðrún Kvaran

prófessor

Útgáfudagur

4.6.2024

Spyrjandi

Örn

Tilvísun

Guðrún Kvaran. „Hvaða attan er í svei attan?“ Vísindavefurinn, 4. júní 2024, sótt 8. september 2024, https://visindavefur.is/svar.php?id=86412.

Guðrún Kvaran. (2024, 4. júní). Hvaða attan er í svei attan? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=86412

Guðrún Kvaran. „Hvaða attan er í svei attan?“ Vísindavefurinn. 4. jún. 2024. Vefsíða. 8. sep. 2024. <https://visindavefur.is/svar.php?id=86412>.

Chicago | APA | MLA

Senda grein til vinar

=

Hvaða attan er í svei attan?
Orðmyndin attan er samandregin úr aftan. Í Ritmálssafni Orðabókar Háskólans er elsta dæmið úr texta frá 1797:

Sagði Guðrún, að sviptingar hefðu orðið þeirra á milli, og hefði hún þá ætlað að kalla á hjálp, en séra Þórhalli hefði gripið fyrir munn sér, en síðan hörfað frá sér með svofelldum ummælum: „Svei þér aftan. Þú ert ónýt“.

Fleiri dæmi eru um aftan sem skammaryrði eins og þetta frá miðri 19. öld:
„Svei þér aftan“! sagði sauðamaðurinn í byrstum róm, og þá þagnaði rakkinn.

Aftan vísar hér til afturendans sem var óæðri líkamspartur á mönnum og skepnum. Hliðstætt aftan-attan er aftur-attur í framburðarmyndinni attur og attur í orðasambandinu aftur og aftur.

Orðmyndin attan er samandregin úr aftan. Aftan getur vísað til afturendans sem var óæðri líkamspartur á mönnum og skepnum.

Heimild og mynd:

...