Sólin Sólin Rís 10:26 • sest 16:02 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 01:04 • Sest 15:19 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 01:05 • Síðdegis: 13:31 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 07:12 • Síðdegis: 20:04 í Reykjavík
Sólin Sólin Rís 10:26 • sest 16:02 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 01:04 • Sest 15:19 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 01:05 • Síðdegis: 13:31 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 07:12 • Síðdegis: 20:04 í Reykjavík
LeiðbeiningarTil baka

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=
Forsíða Hugvísindi Málvísindi: íslensk Eru graður og græða af sama orðstofni?

Flokkun:

18.2.2022
Hugvísindi Málvísindi: íslensk

Eru graður og græða af sama orðstofni?

Guðrún Kvaran

Spurningin í fullri lengd hljóðaði svon:

Eru lýsingarorðið graður og sögnin að græða af sama orðstofni og hvenær birtast þau fyrst í tungumálinu?

Lýsingarorðið graður ‘ógeltur, kynólmur, lostafullur’ er samkvæmt Íslenskri orðsifjabók Ásgeirs Blöndal Magnússonar (1989:271) skylt orðum í grannmálunum eins í færeysku graður, nýnorsku gra, grad í sömu merkingu, í sænskri mállýsku grahäst ‘graðfoli’ og í færeysku grað (hvorugkynsorð) ‘folasæði eða -brundur’. Skylt graður er nafnorðið gredda ‘samræðisfýsn, losti’. Graður þekkist í málinu að minnsta kosti frá 18. öld.

Lýsingarorðið graður og sögnin græða eru ekki af sama stofni.

Sögnin græða ‘láta gróa, rækta, hagnast, auka, lækna’ á samkvæmt Orðsifjabókinni (1989:284) einnig norrænar samsvaranir, til dæmis í færeysku grøða ‘lækna’ og nýnorsku grøda ‘rækta, lækna’. Sögnin þekkist þegar í fornu máli.

Eins og sjá má af framansögðu eru lýsingarorðið graður og sögnin græða ekki af sama stofni.

Heimild:
  • Ásgeir Blöndal Magnússon. 1989. Íslensk orðsifjabók. Orðabók Háskólans. Reykjavík. (Orðsifjabókina má einnig nálgast rafrænt á vef Stofnunar Árna Magnússonar í íslenskum fræðum. Málið.is.

Mynd:

Höfundur

Guðrún Kvaran

Guðrún Kvaran

prófessor

Útgáfudagur

18.2.2022

Spyrjandi

Birgir Ellert Birgisson

Efnisorð

Tilvísun

Guðrún Kvaran. „Eru graður og græða af sama orðstofni?“ Vísindavefurinn, 18. febrúar 2022, sótt 24. nóvember 2024, https://visindavefur.is/svar.php?id=82884.

Guðrún Kvaran. (2022, 18. febrúar). Eru graður og græða af sama orðstofni? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=82884

Guðrún Kvaran. „Eru graður og græða af sama orðstofni?“ Vísindavefurinn. 18. feb. 2022. Vefsíða. 24. nóv. 2024. <https://visindavefur.is/svar.php?id=82884>.

Chicago | APA | MLA

Tengd svör

Skoða öll nýjustu svörin

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki

Senda grein til vinar

=

Eru graður og græða af sama orðstofni?
Spurningin í fullri lengd hljóðaði svon:

Eru lýsingarorðið graður og sögnin að græða af sama orðstofni og hvenær birtast þau fyrst í tungumálinu?

Lýsingarorðið graður ‘ógeltur, kynólmur, lostafullur’ er samkvæmt Íslenskri orðsifjabók Ásgeirs Blöndal Magnússonar (1989:271) skylt orðum í grannmálunum eins í færeysku graður, nýnorsku gra, grad í sömu merkingu, í sænskri mállýsku grahäst ‘graðfoli’ og í færeysku grað (hvorugkynsorð) ‘folasæði eða -brundur’. Skylt graður er nafnorðið gredda ‘samræðisfýsn, losti’. Graður þekkist í málinu að minnsta kosti frá 18. öld.

Lýsingarorðið graður og sögnin græða eru ekki af sama stofni.

Sögnin græða ‘láta gróa, rækta, hagnast, auka, lækna’ á samkvæmt Orðsifjabókinni (1989:284) einnig norrænar samsvaranir, til dæmis í færeysku grøða ‘lækna’ og nýnorsku grøda ‘rækta, lækna’. Sögnin þekkist þegar í fornu máli.

Eins og sjá má af framansögðu eru lýsingarorðið graður og sögnin græða ekki af sama stofni.

Heimild:
  • Ásgeir Blöndal Magnússon. 1989. Íslensk orðsifjabók. Orðabók Háskólans. Reykjavík. (Orðsifjabókina má einnig nálgast rafrænt á vef Stofnunar Árna Magnússonar í íslenskum fræðum. Málið.is.

Mynd:...