Er alltaf stór stafur á eftir punkti?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Er alltaf stór stafur á eftir punkti?
Upprunalega spurningin kom til Vísindavefsins í löngu máli og hljóðar svona:

Góðan dag. Hvers vegna er lítill stafur á eftir punkti hér í upptalningu á gömlu, íslensku mánuðunum? Mánuðirnir eru taldir upp, 1., 2., 3. og svo framvegis. Á eftir raðtölu kemur stór stafur í íslensku, ekki lítill. Ég er steinhissa, þykir fjúka í skjól íslenskunnar á ólíklegustu stöðum og hún lúta í lægra haldi óþarflega oft fyrir kæruleysi, auto-"leiðréttingum" og vitleysu - eða að maður tali nú ekki um - fyrir enskunni. Ég vil ekki þurfa að horfa á svona frágang inni á síðu sem kennir sig við Háskóla Íslands, svo ég sé hreinskilin. Vinsamlegast lagið þetta. Bestu kveðjur og þökk.

Reglan um stóran staf á eftir punkti er býsna einföld. Stór stafur er notaður í upphafi nýrrar málsgreinar á eftir punkti.^[1] Þess vegna er orðið stór hér á undan skrifað með stórum staf og það sama má segja um orðið þess í upphafi þessarar málsgreinar.

Notkun punkta í ýmsum öðrum tilvikum leiðir hins vegar ekki til þess að stór stafur fylgi á eftir, nema aðrar reglur kveði á um það. Dæmi um það er til dæmis notkun punkta í skammstöfunum. Við skrifum til að mynda:

• Hann var a.m.k. ekki í hælaskóm þegar hann kyssti Jón B. Jónsson.

En ekki:

• Hann var a.m.k. Ekki í hælaskóm þegar hann kyssti Jón B. Jónsson.
• Hann var a.M.K. Ekki í hælaskóm þegar hann kyssti Jón B. Jónsson.

Væntanlega dettur engum í hug að skrifa ekki með stórum staf þó að punktur sé á undan og heldur ekki að hafa skammstöfunina a.m.k. með stóru M-i og K-i. Að sama skapi er það ekki punkturinn á eftir skammstafaða nafni Jóns B. sem veldur því að Jónsson er skrifað með stórum staf, heldur að þar er um sérnafn að ræða.

Það sama á við um punkt sem settir er á eftir raðtölustaf, á eftir honum fylgir ekki sjálfkrafa stór stafur. Þess vegna er rétt að skrifa:

• Jónatan hrækti á 16. blaðsíðu ljóðabókarinnar.

En ekki:

• Jónatan hrækti á 16. Blaðsíðu ljóðabókarinnar.

Tilvísun:

1. ^ Grein 3 í ritreglum Stafsetningarorðabókarinnar hljóðar svona: „Stór stafur er notaður í upphafi máls og í nýrri málsgrein á eftir punkti. Komma og semikomma kalla aldrei á stóran staf en upphrópunarmerki, spurningarmerki og tvípunktur stundum [...]“ Sjá nánar hér: Ritreglur - Árnastofnun. (Sótt 28.10.2021).

Mynd:

• School man reading | Man Reading Book and Sitting on Bookshe… | Flickr. (Sótt 28.10.2021). Myndin er birt undir leyfinu Creative Commons Attribution 2.0 Generic (CC BY 2.0).
...