Sólin Sólin Rís 10:17 • sest 16:10 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 21:40 • Sest 15:54 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 10:12 • Síðdegis: 22:46 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 03:46 • Síðdegis: 16:36 í Reykjavík
Sólin Sólin Rís 10:17 • sest 16:10 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 21:40 • Sest 15:54 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 10:12 • Síðdegis: 22:46 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 03:46 • Síðdegis: 16:36 í Reykjavík
LeiðbeiningarTil baka

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Tengist bílda germanska orðinu Bild?

Guðrún Kvaran

Spurningin í heild hljóðar svona:
Tengist bílda germanska orðinu Bild? Hver er uppruni þess og hvar er samsvörun íslenska orðsins mynd að finna í indóevrópskum málum?

Ekki er að sjá að íslenska orðið bílda ‘breiðöxi’ tengist þýska orðinu Bild ‘mynd’. Um mynd segir í Íslenskri orðsifjabók Ásgeirs Blöndal Magnússonar (1989:647):

mynd ‘form, lögun; skipan, fyrirkomulag; teikning, eftirlíking, ljósmynd af e-u’; sbr. færeysku mynd ‘eftirmynd e-s’, nýnorsku mynd ‘eiginleiki, eðli; leyndardómsfull eigind’. Líklega af sama toga og fornensku gemynd ‘hugsun, minning’ og gotnesku gamunds ‘endurminning’, fornháþýsku gimunt ‘minni, hugsun’; mynd þá e.t.v. < * (ga)-mundi- sk. muna og litháísku at-mintìs ‘hugsun, ætlun’, sbr. einnig gotnesku anaminds ‘getgáta,…’ (hljsk.) og latínu mens (ef. mentis) ‘hugur’. Sé þessi ættfærsla rétt verður að ætla að upphafleg merking í norr. mynd hafi verið ‘hugarmynd, skynmynd’ og síðan ‘eftirlíking í e-u formi’.

Það er því fremur mynd sem tengist þýsku og öðrum vestur-germönskum málum að uppruna þótt merkingin sé eilítið önnur.

Myndir á vegg.

Heimild og mynd:

  • Ásgeir Blöndal Magnússon. 1989. Íslensk orðsifjabók. Orðabók Háskólans, Reykjavík. Orðabókina má einnig finna á vef Stofnunar Árna Magnússonar undir málið.is.
  • Homestratosphere.com. (Sótt 7.12.2021).

Höfundur

Guðrún Kvaran

prófessor

Útgáfudagur

13.12.2021

Spyrjandi

Ólafur Gíslason

Tilvísun

Guðrún Kvaran. „Tengist bílda germanska orðinu Bild?“ Vísindavefurinn, 13. desember 2021, sótt 21. nóvember 2024, https://visindavefur.is/svar.php?id=82456.

Guðrún Kvaran. (2021, 13. desember). Tengist bílda germanska orðinu Bild? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=82456

Guðrún Kvaran. „Tengist bílda germanska orðinu Bild?“ Vísindavefurinn. 13. des. 2021. Vefsíða. 21. nóv. 2024. <https://visindavefur.is/svar.php?id=82456>.

Chicago | APA | MLA

Senda grein til vinar

=

Tengist bílda germanska orðinu Bild?
Spurningin í heild hljóðar svona:

Tengist bílda germanska orðinu Bild? Hver er uppruni þess og hvar er samsvörun íslenska orðsins mynd að finna í indóevrópskum málum?

Ekki er að sjá að íslenska orðið bílda ‘breiðöxi’ tengist þýska orðinu Bild ‘mynd’. Um mynd segir í Íslenskri orðsifjabók Ásgeirs Blöndal Magnússonar (1989:647):

mynd ‘form, lögun; skipan, fyrirkomulag; teikning, eftirlíking, ljósmynd af e-u’; sbr. færeysku mynd ‘eftirmynd e-s’, nýnorsku mynd ‘eiginleiki, eðli; leyndardómsfull eigind’. Líklega af sama toga og fornensku gemynd ‘hugsun, minning’ og gotnesku gamunds ‘endurminning’, fornháþýsku gimunt ‘minni, hugsun’; mynd þá e.t.v. < * (ga)-mundi- sk. muna og litháísku at-mintìs ‘hugsun, ætlun’, sbr. einnig gotnesku anaminds ‘getgáta,…’ (hljsk.) og latínu mens (ef. mentis) ‘hugur’. Sé þessi ættfærsla rétt verður að ætla að upphafleg merking í norr. mynd hafi verið ‘hugarmynd, skynmynd’ og síðan ‘eftirlíking í e-u formi’.

Það er því fremur mynd sem tengist þýsku og öðrum vestur-germönskum málum að uppruna þótt merkingin sé eilítið önnur.

Myndir á vegg.

Heimild og mynd:

  • Ásgeir Blöndal Magnússon. 1989. Íslensk orðsifjabók. Orðabók Háskólans, Reykjavík. Orðabókina má einnig finna á vef Stofnunar Árna Magnússonar undir málið.is.
  • Homestratosphere.com. (Sótt 7.12.2021).

...