Sólin Sólin Rís 06:59 • sest 20:08 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 07:07 • Sest 18:54 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 05:36 • Síðdegis: 17:58 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 11:55 • Síðdegis: 24:09 í Reykjavík
Sólin Sólin Rís 06:59 • sest 20:08 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 07:07 • Sest 18:54 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 05:36 • Síðdegis: 17:58 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 11:55 • Síðdegis: 24:09 í Reykjavík
LeiðbeiningarTil baka

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=
Forsíða Hugvísindi Málvísindi: íslensk Hvað er að fara á tvist og bast?

Flokkun:

27.8.2021
Hugvísindi Málvísindi: íslensk

Hvað er að fara á tvist og bast?

Guðrún Kvaran

Orðasambandið fara á tvist og bast merkir ‘dreifast, fara á víð og dreif’. Samkvæmt íslensku fornmálsorðabókinni í Kaupmannahöfn virðist upphaflega átt við rangeygðan mann. Dæmið þar er svona (stafsetningu breytt):
hann var ... skakktenntur og skjöpulmynntur og útskeifur. Annað auga hans horfði á bast en annað á kvist.

Sem lesbrigði við kvist er tvist og vísað til nútíma íslensku á tvist og bast ‘í allar áttir’.

Orðasambandið fara á tvist og bast merkir ‘dreifast, fara á víð og dreif’. Samkvæmt íslensku fornmálsorðabókinni í Kaupmannahöfn virðist upphaflega átt við rangeygðan mann.

Í Íslenskri orðsifjabók Ásgeirs Blöndal Magnússonar er önnur en heldur ósennilegri skýring. Hann giskar á að tvist sé þolfall af tvistur ‘trjágrein’ og orðasambandið sé upprunalega tengt skógarhöggi.

Heimild:

  • Ásgeir Blöndal Magnússon. 1989. Íslensk orðsifjabók. Orðabók Háskólans, Reykjavík. (Orðsifjabókina má einnig finna á vef Stofnunar Árna Magnússonar í íslenskum fræðum undir málið.is).
  • ONP: Ordbog over det norrøne prosasprog. 2000. 2:ban-da, 77. Den arnamagnæanske kommission, København.

Mynd:

Upprunalega spurninginn var:

Hver/hvað eru þessi undarlegu tvist og bast?

Höfundur

Guðrún Kvaran

Guðrún Kvaran

prófessor

Útgáfudagur

27.8.2021

Spyrjandi

Örn

Efnisorð

Tilvísun

Guðrún Kvaran. „Hvað er að fara á tvist og bast?“ Vísindavefurinn, 27. ágúst 2021, sótt 28. mars 2025, https://visindavefur.is/svar.php?id=82011.

Guðrún Kvaran. (2021, 27. ágúst). Hvað er að fara á tvist og bast? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=82011

Guðrún Kvaran. „Hvað er að fara á tvist og bast?“ Vísindavefurinn. 27. ágú. 2021. Vefsíða. 28. mar. 2025. <https://visindavefur.is/svar.php?id=82011>.

Chicago | APA | MLA

Tengd svör

Skoða öll nýjustu svörin

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki

Senda grein til vinar

=

Hvað er að fara á tvist og bast?
Orðasambandið fara á tvist og bast merkir ‘dreifast, fara á víð og dreif’. Samkvæmt íslensku fornmálsorðabókinni í Kaupmannahöfn virðist upphaflega átt við rangeygðan mann. Dæmið þar er svona (stafsetningu breytt):

hann var ... skakktenntur og skjöpulmynntur og útskeifur. Annað auga hans horfði á bast en annað á kvist.

Sem lesbrigði við kvist er tvist og vísað til nútíma íslensku á tvist og bast ‘í allar áttir’.

Orðasambandið fara á tvist og bast merkir ‘dreifast, fara á víð og dreif’. Samkvæmt íslensku fornmálsorðabókinni í Kaupmannahöfn virðist upphaflega átt við rangeygðan mann.

Í Íslenskri orðsifjabók Ásgeirs Blöndal Magnússonar er önnur en heldur ósennilegri skýring. Hann giskar á að tvist sé þolfall af tvistur ‘trjágrein’ og orðasambandið sé upprunalega tengt skógarhöggi.

Heimild:

  • Ásgeir Blöndal Magnússon. 1989. Íslensk orðsifjabók. Orðabók Háskólans, Reykjavík. (Orðsifjabókina má einnig finna á vef Stofnunar Árna Magnússonar í íslenskum fræðum undir málið.is).
  • ONP: Ordbog over det norrøne prosasprog. 2000. 2:ban-da, 77. Den arnamagnæanske kommission, København.

Mynd:

Upprunalega spurninginn var:

Hver/hvað eru þessi undarlegu tvist og bast?

...