Hvað er bandvídd og hvernig hefur hún aukist á Íslandi undanfarin ár?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvað er bandvídd og hvernig hefur hún aukist á Íslandi undanfarin ár?
Hugtakið bandvídd (e. bandwidth) segir til um hversu miklar upplýsingar er hægt að flytja á tímaeiningu. Hugtakið bandbreidd er einnig notað um það sama.

Frá Íslandi liggja sæstrengir sem sjá um að miðla rafrænum upplýsingum til og frá landinu. Fyrirtækið Farice, sem er í eigu ríkisins, á og sér um rekstur tveggja strengja sem sjá um langstærstan hluta netsambands okkar við umheiminn. FARICE-1 liggur á milli Seyðisfjarðar og Skotlands (með grein til Færeyja) og DANICE liggur frá Landeyjum á Suðurlandi til Danmerkur. Frá sömu landtökustöð liggur einnig strengurinn Greenland Connect í eigu Tele Greenland. Hann fer til Nuuk á Grænlandi og þaðan áfram til Nýfundanlands. Hann er notaður í litlum mæli miðað við DANICE og FARICE-1. Bilanir hafa hrjáð þennan streng og lengsta sambandsleysið varaði í 8 mánuði árið 2019.

Vöxtur umferðar frá íslenskum markaði, það er að segja frá fjarskiptafyrirtækjum, hefur verið um 30% á ári undanfarin 10 ár. Svonefnd gagnaver (e. data center) fóru fyrst að skapa umferð árið 2010 og hafa vaxið hraðar en íslenski markaðurinn síðasta áratug. Umferðin nú frá íslenska markaðnum er nánast öll vegna Internetsins.

Vöxtur útlandasambanda (Internet-umferðar) var hraðari áratuginn 2000-2009 en síðasta áratug. Meðalvöxturinn var þá í kringum 50% á ári. Ein meginástæða hraðari aukningar þá var líklega sú að fleiri ný heimili voru að tengjast með bandbreiðum tengingum. Nú eru öll heimili meira og minna tengd, verkefninu er lokið, og vöxturinn af öðrum ástæðum.

Meginástæða aukningar núna er líklega vegna myndstreymis sem er í æ hærri gæðum. Forrit sem notuð eru af flestum í daglegri vinnu sækja og geyma gögn í skýinu sem eru að jafnaði gagnageymslur í útlöndum. Árið 2020 er hægt að greina viðbótaraukningu vegna heimsfaraldurs COVID-19. Í stað ferðalaga og fundahalda í útlöndum hafa myndfundir orðið algengari en þeir nýta netþjóna erlendis til að stýra umferð myndefnis.

Nú er algengt að streymisveitur og fyrirtæki sem miðla margmiðlunarefni geymi afrit af efninu á Íslandi (e. caching servers) og án þeirra væri umferðin til og frá landi eflaust talsvert meiri en hún er, mögulega tvöfalt meiri ef giska mætti. Þrátt fyrir þessa skyndigeymslutækni vex umferðin á hverju ári og sér ekki fyrir endann á því. Reikna má með að það verði svipuð aukning á hverju ári og hefur verið undanfarin 10 ár.

Spyrja má hversu lengi sæstrengirnir duga ef umferðin eykst stöðugt um 30-50% á ári. Árið 2020 er um 6% af flutningsgetu elsta strengsins FARICE-1 nýtt og það hljómar væntanlega í eyrum flestra sem lítil nýting. Ljósleiðarar eru almennt lítið nýttir þar sem flutningsgetan er svo mikil. En þrátt fyrir þessa litlu nýtni þá er líklegt að FARICE-1 strengurinn frá 2003 fyllist eftir um 6-8 ár vegna eiginleika veldisvaxtar.

Endingartími FARICE-1 strengsins vegna flutningsgetu fellur nokkuð vel saman við hönnunarlíftíma strengsins sem er 25 ár. Nýrri strengurinn DANICE hefur um fjórum sinni meiri flutningsgetu og fyrirhugaður ÍRIS-strengur, sem væntanlegur er árið 2022, mun hafa fjórum sinnum meiri flutningsgetu en DANICE.

Líklegt er að byggja þurfi nýjan sæstreng til Íslands að jafnaði á 8 til 10 ára fresti verði landið ávallt tengt með 3 sæstrengjum til Evrópu sem er stefna stjórnvalda.

Frekara lesefni:

• Saga fyrirtækisins | Um Okkur | Farice.is (is). (Sótt 16.11.2020).

Myndir:

• Netkerfi Farice | Mynd af neti | Netkerfið | Farice.is (is). (Sótt 17.11.2020).
• Mynd af bandvídd FARICE-1 og DANICE: Örn Orrason.

...