Hvaða vífilengjur eru þetta?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvaða vífilengjur eru þetta?
Upprunalega spurningin var:

Hvað þýðir orðið vífilengjur og hvaðan kemur það? Veit hvenær það er notað en hef áhuga á að vita hitt.

Orðið vífilengjur (kvk.ft.) merkir ‘undanbrögð, fyrirsláttur’ og þekkist í málinu frá 16. öld. Elsta dæmi í Ritmálssafni Orðabókar Háskólans er úr biblíuþýðingu Guðbrands Þorlákssonar biskups sem kom út 1584. Þar stendur í Síraksbók:

ef hann hefur i Borgun geingit / og hefur Viuileingiur i framme.

Uppruni orðsins er umdeildur. Danski fræðimaðurinn Christian Westergaard-Nielsen, sem skrifaði um erlend tökuorð í íslensku, gat sér þess til að orðið væri komið úr hollensku weveling, wevelijn, eða lágþýsku weveline ‘þverband eða stig í skipsvanti’ en með vantur er átt við siglustög.

Ásgeir Blöndal Magnússon taldi þessa skýringu vafasama vegna þess að engar minjar séu í íslensku um merkingu erlendu orðanna og engin dæmi um íslensku merkinguna í þeim erlendu. Hann taldi hugsanlegt að tengja vífilengjur við orðið veiflur í merkingunni ‘vífilengjur’ og þá einnig sagnirnar veifla ‘sveifla ótt og títt’ og vífla ‘rugla, flækja’.

Myndun orðsins sé þó óljós og erfitt að skera úr um hvort síðari liður sé -lengjur eða -engjur. Ásgeir hallast þó fremur að -engjur og tengslum við sögnina að engjast (1989:1132). Sem sagt, allt óljóst.

Mynd:

• Free Images - SnappyGoat.com- bestof:boat ancient old sail vessel sea nautical travel wood frigate vintage antique sailboat transportation wooden rope galleon sailing mast historic deck sky. (Sótt 23.09.2020)....