Hvaða tegund af skjaldböku fann Einar Hansen á Hólmavík árið 1963?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvaða tegund af skjaldböku fann Einar Hansen á Hólmavík árið 1963?
Upprunalega spurningin var:

Hvað getið þið sagt mér um skjaldbökufund Einars Hansen á Hólmavík 1963? Hafa áður fundist skjaldbökur svo norðarlega?

Á haustmánuðum árið 1963 fann Einar Hansen, Hólmvíkingur af norsku bergi brotinn, nýlega dauða sæskjaldböku í Steingrímsfirði rétt innan við Grímsey. Einar og sonur hans voru á heimleið úr róðri þegar þeir tóku eftir skepnunni sem maraði í hálfu kafi. Héldu þeir fyrst að um bobbing væri að ræða en þegar nær kom sáu þeir hvers lags var. Þeim tókst að festa hákarlakrók í kjaftinn á skjaldbökunni og draga hana meðfram síðu bátsins til hafnar á Hólmavík. Skjaldbakan vakti að vonum mikla athygli þegar hún var dregin að landi. Hún var í fyrstu geymd í frystihúsi þorpsins en síðan keypt af Náttúrugripasafni Íslands.

Sæskjaldbakan í Steingrímsfirði var af tegund sem nefnist á íslensku leðurbaka eða leðurskjaldbaka (Dermochelys coriacea) og er stærsta skjaldbökutegund í heimi. Reyndist þessi tiltekna skjaldbaka hafa verið 370-380 kg, 203 cm á lengd og 240 cm á breidd (ásamt bægslum).

Tegundin skiptist í þrjá meginstofna sem hafa útbreiðslu í Atlantshafi, í Austur-Kyrrrahafi og Vestur-Kyrrahafi auk minni stofna víðar. Útbreiðsla tegundarinnar miðast við hlý- og heittempraðan sjó en stundum þvælast skjaldbökurnar út fyrir heimkynni sín. Skjaldbakan sem fannst í Steingrímsfirði tilheyrði væntanlega Atlantshafsstofninum. Leðurskjaldbökur hafa oft fundist við strendur í Norðvestur-Evrópu og er talið að þær séu komnar úr Vestur-Indíum og hafi borist með Golfstraumnum norður eftir. Ekki er höfundi þessa svars kunnugt um hversu norðarlega leðurskjaldbaka hefur flækst en vitað er að hún hefur fundist við Norður-Noreg og einnig við strendur Grænlands.

Fundur Steingrímsfjarðarskjaldbökunnar er fyrsti staðfesti fundur leðurskjaldböku hér við land. Árið 2007 sáu farþegar í hvalaskoðunarferð undan Reykjanesi sæskjaldböku á sundi sem mögulega gat verið leðurskjaldbaka. Við nánari athugun er þó líklegt að þar hafi verið um að ræða einstakling af tegundinni Caretta caretta sem á íslensku kallast klumbudraga og er nokkru minni en leðurskjaldbakan.

Heimildir og myndir:

• Ævar Petersen. (1984).Leðurskjaldbaka fundinn við Ísland. Náttúrufræðingurinn 53(3-4), bls. 161-163. (Skoðað 13.03.2020).
• Steingrímsfj.skjaldbakan sennilega leðurskjaldbaka. Morgunblaðið, 3.10.1963, bls. 23. (Skoðað 13.03.2020).
• Skjaldbökuævintýrið á Hólmavík - Strandir.is. (Skoðað 13.03.2020).
• Risaskjaldbaka á ferð í Garðsjó!. Víkurfréttir, 28.10. 2007. (Skoðað 13.03.2020).
• COSEWIC. 2012. COSEWIC assessment and status report on the Leatherback Sea Turtle Dermochelys coriacea in Canada. Committee on the Status of Endangered Wildlife in Canada. Ottawa. (Skoðað 13.03.2020).
• Mynd af Einari og skjaldbökunni: Skjaldbökuævintýrið á Hólmavík - Strandir.is. (Sótt 24.03.2020).
• Mynd af leðurskjaldböku: Leatherback sea turtle | U.S. Fish and Wildlife Service Southeast Region | Flickr Birt undir CC BY 2.0.

...