Hvað er söfnunarárátta og hverjar eru batahorfur þeirra sem þjást af henni?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvað er söfnunarárátta og hverjar eru batahorfur þeirra sem þjást af henni?
Upphaflega hljóðaði spurningin svona:

Eiga hoarderar/hoardering people einhverja batavon? Er ekki um illvígan sjúkdóm að ræða?

Söfnunarárátta er geðröskun sem felur í sér áráttukennda hegðun og er nátengd áráttu- og þráhyggjuröskun (ÁÞR). Þau sem eru haldin röskuninni (hér eftir nefnd safnarar) safna hlutum í öfgakenndum mæli og geta ekki losað sig við eigur sínar - þó þær séu fullnýttar, einskis nýtar eða ónýtar. Þau safna til að mynda dagblöðum, tómum matarílátum (til dæmis pítsakössum), klósettrúllum og fleiru í þeim dúr. Svo mikið drasl safnast upp á heimili þessa fólks að hættulegt verður að búa þar og heimilisrýmið verður svo gott sem ónothæft.^[1]

Margir telja, ranglega, að söfnunarárátta falli undir ÁÞR. Einungis lítil prósenta þeirra sem haldnir eru söfnunaráráttu uppfylla einnig greiningarviðmið ÁÞR. Þegar þessi samsláttur á sér stað er oft um mjög veikt fólk að ræða sem er einnig haldið öðrum geðsjúkdómum, líkt og kvíða og þunglyndi.^[2] Aðalmunurinn á söfnunaráráttu og ÁÞR er sá að safnarar upplifa ekki söfnunarhugsanir sínar sem uppáþrengjandi, óæskilegar eða truflandi (e. distressing), heldur sem eðlilegan hluta af hugsanaflæði sínu.^[3] Safnarar verða því ekki kvíðnir eða stressaðir yfir draslinu sem safnast upp hjá sér, heldur einungis þegar þeir eru neyddir til þess að losa sig við það.

Sumir sérfræðingar hafa velt því fyrir sér hvort skortur í æsku eða á öðru mikilvægu mótunarskeiði í lífi einstaklings geti átt þátt í því að hann þrói með sér söfnunaráráttu. Nokkrar rannsóknir benda til þess að einhver tengsl séu þarna á milli en aðrar finna engin áhrif skorts á myndun söfnunaráttu.^[4]

Rannsóknir benda til þess að um 2-5% fólks stundi sjúklega söfnunarhegðun,^[5] en algengast er að nota hugræna atferlismeðferð (HAM) til þess að meðhöndla röskunina. Stór safngreining^[6] frá 2015 innihélt 114 rannsóknir um áhrif HAM á söfnunaráráttu. Hjá langflestum þátttakendum minnkuðu sjúkdómseinkenni verulega, en einungis um 24-43% þátttakenda náðu nægilegum bata til að losna undan greiningarviðmiðum röskunarinnar. Því má segja að söfnunarárátta sé erfið röskun að eiga við þar sem einungis um 1-2 af hverjum 5 ná fullum bata.

Tilvísanir:

1. ^ Nolen-Hoeksema, S. og Marroquín, B. (2017). Abnormal Psychology, (7. útgáfa). New York: McGraw-Hill Education.
2. ^ Frost, R. O., Steketee, G. og Tolin, D. F. (2011). Comorbidity in hoarding disorder. Annual Review of Clinical Psychology, 8, 219-242.
3. ^ Mataix-Cols, D., Frost, R. O., Pertusa, A., Clark, L. A., Saxena, S., Leckman, J. F., ... og Wilhelm, S. (2010). Hoarding disorder: a new diagnosis for DSM-V?. Depression and Anxiety, 27(6), 556-572.
4. ^ Stein., D. J., Seedat., S. og Felix, P. (1999). Hoarding: A review. The Israel Journal of Psychiatry and Related Sciences, 36(1), 35-46.
5. ^ Iervolino, A. C., Perroud, N., Fullana, M. A., Guipponi, M., Cherkas, L., Collier, D. A. ... og Mataix-Cols, D. (2009). Prevalence and heritability of compulsive hoarding: a twin study. American Journal of Psychiatry, 166(10), 1156-1161.
6. ^ Tolin, D. F., Frost, R. O., Steketee, G., og Muroff, J. (2015). Cognitive behavioral therapy for hoarding disorder: A meta-analysis. Depression and Anxiety, 32(3), 158-166.

Mynd:

• Jezebel. Hoarding is now an official disorder in the DSM-5. (Sótt 31.7.2019).

...