Hvaða seyði er í heiti Seyðisfjarðar?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvaða seyði er í heiti Seyðisfjarðar?
Tveir firðir með þessu nafni eru á landinu, annar á Austfjörðum og hinn á Vestfjörðum. Heiti þeirra eru alveg eins nú en svo hefur ekki alltaf verið. Í Landnámabók er sá eystra skrifaður Seyðarfjörður en sá vestra Seyðisfjörður. Ekki er þó víst að þessi munur sé til marks um mismunandi merkingu eða uppruna. Í íslensku máli eru nokkur orð sem geta verið grundvöllurinn að fyrri lið þessara örnefna og öll eru þau dregin af sögninni sjóða. Karlkynsorðin seyður og seyðir hafa merkinguna „eldhola“ eða „byrgður eldur“. Svo er einnig til kvenkynsorðið seyður sem merkir það sama. Þetta eru samstofna orð með sömu merkingu og þau geta öll verið grundvöllur örnefnanna.

Málfræðilega er það eignarfallsmynd orðsins seyðir sem liggur til grundvallar örnefninu Seyðisfjörður. Í tilviki örnefnisins Seyðarfjörður (sem kemur bara fyrir í mjög gömlum heimildum) getur eignarfallsmyndin hvort tveggja stafað frá kvenkyns- eða karlkynsorðinu seyður. Það er svo hins vegar gild spurning hvort „eldhola“ sé líkleg til að leggja heilum firði til nafn.

Á það hefur verið bent að einnig sé hugsanlegt að nafnið stafi frá þokumyndun í fjörðunum (samanber Austfjarðaþokuna) og má þá benda á að þar sem eitthvað er soðið þar myndast gufa. Annar möguleiki er að straumar eða iðuköst geti skýrt nafngiftina og straumlag líkist á einhvern hátt sjóðandi vatni. Það þarf heldur ekki að vera sama ástæða nafngiftar í hvorumtveggja firðinum þótt nöfnin líti nú eins út. Annar gæti til dæmis verið nefndur eftir þokuskilyrðum en hinn eftir straumlagi.

Mynd:

• Youtube. Seyðisfjörður Iceland - Timelapse 4k | Arrival on Iceland in fog conditions. Birt af notandanum Catch The Moment. (Sótt 14.6.2019).

Upprunalega hljóðaði spurningin svona:

Hvaðan kemur nafnið Seyðisfjörður eða af hverju er það dregið?

...