Mér leikur forvitni á að vita hvaðan koma hinar svokölluðu "bananaflugur". Eru egg þessara flugu í hýðinu sem klekjast svo út þegar búið er að afhýða banana? Hvað getið þið sagt mér um þessa er virðist saklausu en hvimleiðu flugu, þ.e.a.s. heiti og fl.?Hin svokallaða bananafluga (Drosophila melanogaster) hefur gengið undir fleiri heitum á íslensku, til dæmis ávaxtafluga eða ediksgerla eins og hún er nefnd á vef Náttúrufræðistofnunar. Ávaxtaflugan er í reynd mest rannsakaða lífvera í heimi þökk sé þrotlausri vinnu erfðafræðinga í áratugi. Ástæðan er meðal annars sú að hún hentar mjög vel til rannsókna, kynslóðabilið er stutt og flugan eignast mjög mörg afkvæmi. Flugurnar eru smáar, um 2,5 mm að lengd, þannig að þær taka ekki mikið pláss og það er auðvelt að stjórna umhverfi þeirra. Þetta draumadýr erfðafræðinga er líka þeim kostum gætt að hafa stórvaxna litninga í munnvatnskirtlum á lirfustigi. Hér á landi finnast ávaxtaflugur einungis innandyra þar sem þær þrífast ekki úti við íslenskar aðstæður. Þær eru á ferli allt árið um kring. Ávaxtaflugur lifa á vel þroskuðum ávöxtum, gjarnan þeim sem farnir eru að skemmast, en einnig á gerjuðum drykkjum, bjór- og vínafgöngum og sætum drykkjum eða vökvum sem gerjast við það að standa í hita. Flugurnar verpa í ávextina og getur viðkoman verið mikil því kvendýrið getur framleitt allt að 400 egg á líftíma sínum. Við kjöraðstæður, um það bil 25 gráðu lofthita, er tíminn frá eggi að fullorðinni flugu um það bil átta og hálfur dagur en allur lífsferillinn er um þrjár vikur. Eggin eru smávaxin eða um hálfur mm að lengd og er klaktíminn 12–15 klukkustundir. Lirfan vex og dafnar í um fjóra daga og púpar sig þegar ákveðinni stærð er náð. Púpustigið varir í um fjóra daga. Hversu hratt flugan þroskast fer mjög eftir hitastigi umhverfisins en einnig eftir öðrum ytri aðstæðum svo sem hversu þröngt er um hana. Ávaxtaflugur finnast um allan heim nema á köldustu svæðum. Þær lifa á heimilum, í mötuneytum, veitingastöðum og verksmiðjum og finnast helst nærri matvælum. Á vef Náttúrufræðistofnunar er fín samantekt um ávaxtaflugur og svo má einnig benda á aðgengilega umfjöllun á Wikipedia.com. Mynd:
- Drosophila melanogaster Proboscis.jpg - Wikimedia Commons. (Sótt 12. 12. 2018).
Hér er einnig svarað spurningunum:
- Eru einhvers konar bananaflugur sem koma úr bönunum við ákveðið hitastig?
- Gæti ávaxtafluga (Drosophila melanogaster) lifað villt í náttúru Íslands?