Hvaða rannsóknir hefur Guðmundur Jónsson stundað?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvaða rannsóknir hefur Guðmundur Jónsson stundað?
Guðmundur Jónsson er prófessor í sagnfræði við Háskóla Íslands. Hann lauk BA-námi í sagnfræði og þjóðfélagsfræði við Háskóla Íslands 1979 og cand. mag. prófi í sagnfræði við sama skóla 1983. Á árunum 1978-1987 kenndi Guðmundur í menntaskólum en hóf síðan doktorsnám í hagsögu við London School of Economics and Political Science og brautskráðist þaðan árið 1992. Að loknu námi vann Guðmundur að rannsóknum, fyrst á sögulegum hagtölum á Hagstofu Íslands 1992-1995, og síðan sögulegum þjóðhagsreikningum á Sagnfræðistofnun 1995-1999. Jafnframt var hann stundakennari í Háskóla Íslands og Kennaraháskóla Íslands þar til hann var skipaður lektor í sagnfræði við Háskóla Íslands 1998. Hann hefur verið prófessor þar síðan 2004.

Guðmundur hefur gefið út þrjár bækur, ritstýrt tímaritunum Sögu og Nýrri sögu árin 1995-2002 og allmörgum bókum, auk þess skrifað fjölda greina í innlend og erlend fræðitímarit. Hann hefur lengi fengist við kennslu og útgáfu rita um sagnaritun, staðið fyrir nýjungum í aðferðum og miðlun sögulegs efnis, til dæmis með stofnun Söguslóða, vefs um íslenska sagnfræði, gerð rafrænna gagnasafna, stofnun Miðstöðvar munnlegrar sögu, og notkun landupplýsingakerfa í sagnfræðirannsóknum. Guðmundur var formaður fagráðs félags- og hugvísinda í Rannís 2003-2005 og hefur gegnt ýmsum félagsstörfum í fræðasamfélagi sagnfræðinga.

Rannsóknir Guðmundar hafa verið af ýmsum toga. Meginrannsóknasvið hans hefur verið í hag- og félagssaga 19. og 20. aldar. Þróun ríkisvalds og hlutverk þess í hagþróun hefur verið Guðmundi lengi hugleikið eins og sjá má af doktorsritgerð hans, „The State and the Icelandic Economy, 1870–1930“ (1992), og ritgerðunum „Institutional Change in Icelandic Agriculture, 1780–1940“ (1993) og „Þjóðernisstefna, hagþróun og sjálfstæðisbarátta“ (1995). Guðmundur hefur einnig stundað rannsóknir á hagvexti og hagþróun Íslands og tók hann meðal annars þátt í norrænu verkefni um gerð sögulegra þjóðhagsreikninga; var afraksturinn birtur í bókinni Hagvöxtur og iðnvæðing (1999). Forsenda þeirrar rannsóknar var útgáfa á sögulegum hagtölum sem Guðmundur vann að á Hagstofu Íslands undir heitinu Hagskinna. Sögulegar hagtölur um Ísland (1997). Af öðrum hagsögulegum rannsóknarefnum Guðmundar má nefna sögu mataræðis, Ísland og Evrópusamrunann og verslunarsögu 20. aldar. Árið 2017 kom út ritið Líftaug landsins. Saga íslenskrar utanlandsverslunar 900-2010 þar sem Guðmundur skrifar um tímabilið 1914-2010.

Síðan um aldamótin 2000 hefur Guðmundur tekið þátt í alþjóðlegu samstarfi um sögu velferðarsamfélagsins, þar á meðal í öndvegisverkefninu NORDWEL, sem miðaði að því að skýra tilurð, þróun og sérstöðu norræna velferðarmódelsins. Meðal rita Guðmundar á þessu sviði eru „The Icelandic Welfare State in the Twentieth Century“ (2001) og „Hjálp til sjálfshjálpar. Borgaralegar rætur velferðarríkisins á Íslandi“ (2008).

Eftir efnahagshrunið 2008 hafa rannsóknir Guðmundar beinst talsvert að áfallasögu íslensks samfélags, bæði fæðukreppum í gamla bændasamfélaginu, viðskiptakreppum nútímans og brotalömum í stjórnmála- og efnahagslífi. Af þessum áhuga hafa sprottið meðal annars greinarnar „Efnahagskreppur á Íslandi 1870–2000“ (2009), og “Iceland and the Nordic Model of Consensus” (2014).

Mynd:

• Úr safni GJ.

...