Hvaðan koma orðin Landmenn og Landmannalaugar?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvaðan koma orðin Landmenn og Landmannalaugar?
Spurningin í fullri lengd hljóðaði svona:

Hvaðan kemur orðið "Landmenn", sbr. Landmannalaugar, Landmannaleið? Landmenn reka á Landmannaafrétt, afréttinn þeirra og lauga sig í laugunum sínum. Er þetta danskt tökuorð sbr. landmand/landmænd=bóndi/bændur? Ættum við kannski að tala um "Bændalaugar"?

Í Íslenskri orðabók (2002:859) sést að orðið landmaður hefur tvær merkingar: 1. maður sem starfar í landi (ekki á sjó), býr í landi (ekki í eyju); 2. maður sem vinnur að afla (útgerðarstörfum) í landi. Innan flettunnar er einnig nefnt orðið Landmaður. Tekið er fram að um sérnafn sé að ræða og merkingin sögð ‘maður úr Landsveit í Rangárvallasýslu’.

Í Íslensk-danskri orðabók Sigfúsar Blöndal, sem kom út á árunum 1920–1924, eru allar þessar merkingar gefnar, meðal annars „is[ær]. i pl. Beboer(e) af Egnen Land i Rangárvallasýsla“ (bls. 471). Landmenn í Rangárþingi ytra eru því kenndir við Land eða Landsveit. Sama gildir einnig um örnefnin Landmannaafrétt, Landmannahelli, Landmannalaugar og Landmannaleið. Þau eru nefnd eftir íbúum Lands (Landsveitar).

Heimildir:

• Íslensk orðabók. 2002. 3. útgáfa, aukin og endurbætt. Ritstjóri Mörður Árnason. Edda, Reykjavík.
• Sigfús Blöndal. 1920–1924. Íslensk-dönsk orðabók. Gutenberg, Reykjavík.

Mynd:

• Landmannalaugar, Iceland | Anna & Michal | Flickr. (Sótt 14.12.2017).

...