Vísindavefurinn: Hvernig rata farfuglarnir á milli landa?

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

Hlusta

Vísindamenn telja að helstu kennileiti farfugla séu segulsvið jarðar og staðsetning himintunglanna.

Það var Þjóðverjinn Wolfgang Wiltschko sem sýndi fyrstur manna fram á að fuglar nota segulsvið jarðar sem áttavita. Wiltschko gerði tilraun með þetta árið 1966 sem lesa má um í svari Jóns Más Halldórssonar Hvernig geta fuglar ratað svona langar vegalengdir? en þetta svar byggir meðal annars á því.

Á þessu korti sjást flugleiðir kríunnar frá varpstöðvunum í norðri (gult) að vetrarstöðvunum í suðri (blátt). Til þess að komast þessu löngu leið þarf krían auðvitað að rata á einhvern hátt.

Fuglar hafa segulsteind í höfðinu og með henni geta þeir skynjað segulsvið jarðar. Þessa steind er ekki bara að finna í fuglum heldur einnig hjá býflugum og hvölum. Þessi segulsteind er meðal annars talin vera ein ástæða þess að sum dýr ókyrrast fyrir jarðskjálfta. Ef breytingar verða á rafsegulsviði fyrir jarðskjálfta getur þessi áttaviti ruglast og það getur vel valdið ókyrrð hjá dýrunum.

Heimildir kort og frekara lesefni:

Geta dýr skynjað jarðskjálfta áður en þeir verða? eftir Jón Má Halldórsson
Hvernig geta fuglar ratað svona langar vegalengdir? eftir Jón Má Halldórsson
Hvað er krían lengi að fljúga frá Íslandi til Suðurskautslandsins? eftir JMH
Wikimedia Commons

Þetta svar er í flokknum "bekkirnir spyrja" þar sem starfsfólk vefsins svarar spurningum frá grunnskólabekk í kennslustund, samkvæmt samningi. Lögð er áhersla á skjót svör, stutt og aðgengileg. Oft er byggt á öðrum svörum sem kunna að nýtast almennum lesendum betur.

Senda grein til vinar

Sendu inn spurningu

Hvernig rata farfuglarnir á milli landa?

Höfundur

Útgáfudagur

Spyrjandi

Efnisorð

Tilvísun

Senda grein til vinar

Sendu inn spurningu

Hvernig rata farfuglarnir á milli landa?

Höfundur

Útgáfudagur

Spyrjandi

Efnisorð

Tilvísun

Deila

Senda grein til vinar