Hvernig kom það til að fyrsta Keflavíkurgangan var haldin?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvernig kom það til að fyrsta Keflavíkurgangan var haldin?
Í október 1957 var samþykkt tillaga hjá Rithöfundafélagi Íslands þess efnis að félagið beitti sér fyrir almennum borgarafundi í Reykjavík til að herða á kröfunni um brottför Bandaríkjahers frá Íslandi. Fundurinn var haldinn í Gamla bíói 8. desember. Þessu var fylgt eftir með stofnun samtakanna „Friðlýst land“ 20. mars 1958. Helsta starf samtakanna var útgáfa samnefnds bæklings og blaðs auka fundahalda víða um land.

Á aðalfundi haustið 1958 var kosið fimmtán manna framkvæmdaráð. Meðal fulltrúa var rithöfundurinn Einar Bragi sem einnig sat í ritnefnd ásamt Ragnari Arnalds og Bjarna Benediktssyni frá Hofteigi. Rökrétt er að líta á þessi samtök sem forvera Samtaka hernámsandstæðinga.

Fyrsta Keflavíkurgangan var haldin þann 19. júní árið 1960. Undirbúningur hennar var skammur og var fjölmiðlum fyrst kynnt hugmyndin á blaðamannafundi í Unuhúsi tíu dögum fyrr. Hugmyndin að göngunni var fengin frá Bretlandi og hafði hún verið rædd í fulltrúaráði samtakanna „Friðlýst land“ þá um veturinn. Upp úr því myndaðist þrettán manna hópur sem ákvað að efna til göngu gegn herstöðinni á Miðnesheiði og sjá um skipulagningu hennar.

Í hópnum voru: Ólafur Pálmason, Hannes Sigfússon, Einar Bragi, Drífa Viðar, Guðmundur Magnússon, Þorvarður Örnólfsson, Tryggvi Emilsson, Ragnar Arnalds, Björn Þorsteinsson, Jónas Árnason, Ása Ottesen, Kjartan Ólafsson og Kári Arnórsson.

Keflavíkurgöngur fóru þannig fram að þátttakendur söfnuðust saman við hlið herstöðvarinnar að morgni, héldu stuttan fund en gengu síðan áleiðis til Reykjavík eftir Keflavíkurveginum.

Lögð var áhersla á að þeir sem ætluðu að ganga alla leið skráðu sig til leiks á skrifstofu göngunnar í Mjóstræði 3. Um 250 svöruðu kallinu og stóðu velflestir við stóru orðin og gengu frá hliði herstöðvarinnar til Reykjavík eftir Keflavíkurveginum. Leiðin er um 50 km löng. Veðrið lék þennan fyrsta Keflavíkurgönguhóp heldur grátt með regnhraglanda, auk þess sem lítil reynsla var komin á hvernig best væri að haga sér á slíkum ferðum. Einhverjir munu hafa mætt prúðbúnir og gengið á blankskóm en máttu súpa seyðið af því með hælsæri og blöðrum. Um miðja vegu hafði verið komið fyrir tjaldi þar sem boðið var upp á heita súpu og sýrublöndu hópnum til hressingar.

Einar Bragi ýtti göngunni úr vör með ávarpi þar sem hann hét viðstöddum því að þúsundir myndu slást í hópinn áður en á leiðarenda yrði komið. Sú digurbarkalega spásögn rættist. Nokkur þúsund manns gengu síðasta spölinn og fylgdust með útifundi við Miðbæjarskólann þar sem Jóhannes úr Kötlum, Gils Guðmundsson, Magnús Kjartansson, Jónas Árnason og Þorvarður Örnólfsson héldu stutt ávörp.

Eftir gönguna var ákveðið að halda skrifstofu hennar lengur opinni og hefja þegar undirbúning að stofnun formlegra félagasamtaka. Það var gert á Þingvallafundi síðar um sumarið þar sem Samtök hernámsandstæðinga voru formlega stofnuð. Urðu þau þá þegar leiðandi afl í baráttunni gegn herstöðvum á Íslandi.

Alls urðu Keflavíkurgöngur ellefu talsins. Aðrar göngur voru haldnar árin: 1961, 1964, 1965, 1968, 1976, 1978, 1981, 1983, 1987 og 1991.

---

Texti þessa svars og myndirnar birtust áður á sögusýningunni Keflavíkurgöngur í 50 ár. Sýningin var opnuð í Þjóðarbókhlöðu 30. mars 2010. Hægt er að lesa um sýninguna hér: Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn: Forsíða. Textinn er lítillega aðlagaður Vísindavefnum.

Upprunalega spurningin frá Bárði Bjarka hljóðaði svona: Hvers vegna er ekkert um Keflavíkurgöngunar á vefnum ykkar?...