Sólin
Rís 10:26 • sest 16:02
Tunglið
Rís 01:04 • Sest 15:19
Flóð
Árdegis: 01:05 • Síðdegis: 13:31
Fjara
Árdegis: 07:12 • Síðdegis: 20:04
Um uppruna reiðinnar eru menn ekki á eitt sáttir. Oft er talað um að menn fyllist réttlátri reiði en einnig er sagt að líkt og ástin sé reiðin blind. Rómverski heimspekingurinn Seneca bendir einmitt á þennan tvískinnung reiðinnar þegar hann segir í bók sinni De ira (Um reiðina):
Ekkert dýr annað en maðurinn finnur til reiði, því enda þótt reiðin sé fjandi skynseminnar kemur hún einungis fram þar sem skynsemin býr.Í svari sínu við spurningunni Hvers vegna reiðist fólk? hefur Jakob Smári þetta um reiðina að segja:
Reiði snýst um að hinum reiða finnst (með réttu eða röngu) gert á sinn hlut eða annarra. Reiðin á sér þannig viðfang af einhverju tagi og hún er því alls ekki blind. Auk þessa viðfangs einkennist reiði, eins og aðrar geðshræringar, af lífeðlislegri örvun sem birtist til dæmis í hröðum hjartslætti.Þetta virðist einmitt vera vandamálið hjá hinum uppstökka Andrési Önd. Hann þykir yfirleitt sérstaklega seinheppinn og oftar en ekki er verið að reyna að klekkja á honum. Höfundi þessa svars er minnistætt þegar Andrés eignaðist splunkunýjan sportbíl og fékk sekt fyrir of hraðan akstur. Bíllinn var þá kyrrstæður fyrir framan húsið hans en samkvæmt lögregluþjóninum leit hann út fyrir að vera langt yfir löglegum hámarkshraða. Blaðran fyrir ofan höfuð Andrésar leit þá út einhvern veginn svona: "!#$!&$?#$". Flestir myndu sennilega vera sammála því að Andrés hafi þarna fyllst réttlátri reiði. Jakob Smári segir jafnframt í fyrrnefndu svari sínu:
Reiðin beinist þannig að því að ryðja úr vegi hindrunum sem koma í veg fyrir að menn nái markmiðum sínum. Það hvernig hún birtist leiðir í ljós þetta hlutverk hennar. En þótt reiði sé okkur á þennan hátt mikilvæg getur hún, rétt eins og aðrar geðshræringar, oft farið af leið. Hún getur orðið öfgakennd og komið fram við aðstæður þar sem hún hindrar fremur en tryggir að markmið náist.Það er næsta víst að Andrés hefur oft verið okkur hinum víti til varnaðar þar sem hann hefur látið reiðina hlaupa með sig í gönur. Oftast hefur það frekar bakað honum meiri vandræði heldur en að hann hafi náð að hrinda hindrunum sínum úr vegi. Jakob Smári heldur áfram að tala um reiðina og segir:
Til þess að reiði komi fram af fullum þunga hjá fullþroska manni þarf hann yfirleitt að meta þá hindrun sem hann mætir á þann veg að hún stafi af ásetningi eða að minnsta kosti af vítaverðri vangá. Á hinn bóginn virðist reiðin stundum blindari en ella og skeytir þá, að því er virðist, ekki um ásetning. Ef okkur sést yfir málsbætur þess sem gerir á okkar hlut er ólíklegt að dragi úr reiðinni. Slíkt gerist ekki síst ef við erum þreytt eða geta okkar til hugsunar er á einhvern hátt skert, til dæmis vegna þreytu, áfengisneyslu eða uppnáms af einhverju tagi. Þá er eins og hugsanleg misgjörð eða hindrun ein og sér nægi til ofsafenginnar reiði, án tillits til þess hvort um nokkurn ásetning var að ræða. Menn geta þá jafnvel reiðst dauðum hlutum og skeytt skapi sínu á þeim. Þá virðast sum okkar einhverra hluta vegna eiga erfitt með að átta sig á þeim aðstæðum annarra sem eiga þátt í hugsanlegum misgjörðum þeirra gegn okkur. Þeir líta á flest það sem þeim er gert sem byggt á ásetningi. Reiðin getur því orðið takmarkalítil.Þarna getur verið að skýringin á reiði Andrésar sé fundin. Þar sem hann reiðist svo oft er hann í sífelldu uppnámi og er þar af leiðandi uppstökkari en ella. Þessi keðjuverkun virðist hafa verið órofin frá því hann birtist fólki fyrst á kvikmyndatjaldinu árið 1934. Andrés virðist jafnframt eiga erfitt með að sjá málsbætur þeirra sem gera eitthvað á hans hlut. Þetta gæti stafað af þeirri einföldu ástæðu að í mörgum tilfellum hafa þeir ekkert sér til málsbóta. Blekkingar frænda hans og Hábeins heppna beinast einmitt að því að gera honum lífið leitt. Hin uppstökka önd á sér því ekki viðreisnar von. Hin réttláta reiði knýr hann áfram og blossar upp við minnsta tilefni. Við hin sem fylgjumst með erum hins vegar þakklát fyrir það að hann hefur aldrei verið sendur á reiðistjórnunarnámskeið. Sögurnar yrði tvímælalaust ekki jafn skemmtilegar ef Andrés tæki upp á því að leysa vandamálin með fortölum og málamiðlunum. Mynd:
Þetta svar er í flokknum "bekkirnir spyrja" þar sem starfsfólk vefsins svarar spurningum frá grunnskólabekk í kennslustund, samkvæmt samningi. Lögð er áhersla á skjót svör, stutt og aðgengileg. Oft er byggt á öðrum svörum sem kunna að nýtast almennum lesendum betur.
