Hvað eru til margar veirur í heiminum?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvað eru til margar veirur í heiminum?
Spyrjandi er væntanlega að velta fyrir sér fjölda veira frekar en fjölda veirutegunda. Það veit auðvitað enginn hversu margar veirur finnast á jörðinni en hins vegar er hægt að áætla fjölda þeirra með ýmsum aðferðum.

Ein ágiskun er sú að í lífhvolfi jarðar, það er í lofti, láði og legi, sé fjöldi veira um 10³¹. En hvað þýðir þessi tala? Í svari á Vísindavefnum við spurningunni Hvað eru mörg sandkorn í heiminum? er reiknað út að fjöldi þeirra sé 6,63 x 10²².

Setjum áætlaðan fjölda veira í samhengi við fjölda sandkorna og mannfjölda á Íslandi sem nú er um 366.000. Þá sést að veirur væru álíka margar og þúsundfaldur fjöldi sandkorna á jörðinni — fyrir hvern einasta Íslending! Kannski átta einhverjir sig þá á því hversu margar veirur eru til.

Í stuttu máli virðast veirur vera þær örverur sem finnast í mestum fjölda á jörðinni. Þær eru líklega alls staðar þar sem líf þrífst, allt frá köldum heimskautasvæðum til sjóðandi hvera. Talning veira sem litaðar eru með flúrljómandi sameindum leiðir í ljós að í hverjum millilítra af sjó, sem samsvarar um 20 vatnsdropum, getur fjöldi veira verið um 10.000.000 (10⁷).

Rannsóknir á sýnum úr sjó og jarðvegi, sem meðal annars hafa verið greind í rafeindasmásjá, benda til þess að hlutfall baktería á móti veirum sé um einn á móti tíu. Samkvæmt því eru veirur í slíku umhverfi um tíu sinnum fleiri en bakteríur.

Veirur eru agnarsmáar og langoftast miklu minni en bakteríur. Algeng stærð baktería er um 1 míkrómetri (µm) sem jafngildir 1000 nanómetrum (nm). Veirur eru hins vegar oft ekki nema 10-100 nm að stærð. Þrátt fyrir gífurlegan fjölda þeirra er áætlaður samanlagður massi veira því aðeins lítið brot af lífmassa baktería.

Veirur sýkja alla lífveruhópa, til dæmis fjölfruma lífverur eins og dýr og plöntur en líka smásæja einfrumunga eins og frumdýr og bakteríur. Veirur sem sýkja dreifkjörnunga (bakteríur og arkeur) kallast fagar (e. phages). Þær eru taldar flestar og fjölbreyttastar veira en langstærsti hluti þeirra er þó enn óþekktur.

Heimildir og frekara lesefni:

• » How big are viruses? (Sótt 27.04.2020).
• The biomass distribution on Earth | PNAS. (Sótt 29.04.2020).
• Mannfjöldinn á 1. ársfjórðungi 2020 - Hagstofa Íslands. (Sótt 29.04.2020).

Myndir:

• Eureka Dunes (U.S. National Park Service). (Sótt 29.04.2020).
• File:Phage.jpg - Wikipedia. (Sótt 29.04.2020).

Höfundar þakka Jóni Magnúsi Jóhannessyni, deildarlækni á Landspítalanum, og Arnari Pálssyni, erfðafræðingi og prófessor í lífupplýsingafræði við HÍ, fyrir yfirlestur og gagnlegar ábendingar....