Hvað varð um Gavrilo Princip eftir að hann fór í fangelsi?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvað varð um Gavrilo Princip eftir að hann fór í fangelsi?
Bosníu-Serbinn Gavrilo Princip (1894-1918) komst á spjöld sögunnar þegar hann skaut til bana Franz Ferdinand ríkiserfingja Austurríkis og Sófíu eiginkonu hans í Sarajevó þann 28. júní 1914. Princip ætlaði að taka sitt eigið líf strax á eftir en blásýran sem hann reyndi að taka inn virkaði ekki sem skyldi og nærstaddir náðu að afvopna hann áður en hann gat notað byssu sína til að stytta sér aldur. Princip var því handsamaður á staðnum.

Princip var einn úr sex manna hópi sem höfðu fengið það verkefni að ráða ríkisarfann af dögum. Fyrr þennan örlagaríka morgun hafði félagi hans gert misheppnað banatilræði þegar hann kastaði handsprengju að bíl þeirra hjóna. Hann var einnig handsamaður ásamt þremur öðrum úr hópnum, en einn slapp.

Í lok október 1914 var kveðinn upp dómur yfir Princip og hinum fjórum sem náðust auk nokkurra annarra manna sem höfðu lagt á ráðin, komið að skipulagi eða lagt þeim lið. Samkvæmt lögum mátti ekki fella dauðadóm yfir mönnum sem voru yngri en 20 ára þegar glæpur var framinn. Fæðingardagur Princip var nokkuð á reiki og ekki alveg ljóst hvort hann var fullra 20 ára þegar hann hleypti af skotunum. Hann var látinn njóta vafans og dæmdur í 20 ára fangelsi sem var hámarks refsing.

Princip afplánaði refsingu sína í fangelsi í Theresienstadt, sem er í norðvesturhluta núverandi Tékklands. Aðbúnaðurinn þar var slæmur og hann þjáðist af alvarlegum næringarskorti. Þá var hann illa haldinn af berklum sem leiddu meðal annars til þess að taka þurfti af honum annan handlegginn. Princip lést á fangelsissjúkrahúsi þann 28. apríl 1918. Lík hans var sett í ómerkta gröf en seinna flutt til Sarajevó þar sem það var jarðsett í útjaðri gamla bæjarins.

Því er gjarnan haldið fram að verknaður Gavrilo Princip í Sarajevó hafi verið upphafið að heimsstyrjöldinni fyrri með öllum þeim hörmungum sem henni fylgdu. Málið er þó aðeins flóknara en það eins og Gunnar Þór Bjarnason fjallar um í fróðlegu svari við spurningunni Er rétt að morðið á austurríska ríkisarfanum í Sarajevó 28. júní 1914 hafi hleypt heimsstyrjöldinni fyrri af stað? Þar segir meðal annars:

Morðið á Franz Ferdinand (1863–1914) ríkiserfingja Austurríkis og Sófíu (1868-1914) eiginkonu hans í Sarajevó þann 28. júní 1914 hleypti heimsstyrjöldinni fyrri ekki af stað. En það hratt af stað afdrifaríkri atburðarás sem á endanum leiddi til þess að Evrópa logaði í ófriði. Orsakir stríðsins voru flóknar og margþættar. Þegar upp var staðið voru það þó ákvarðanir sem teknar voru á æðstu stöðum í Vínarborg, Berlín, Pétursborg, París og London vikurnar eftir ríkiserfingjamorðið sem hleyptu styrjöldinni af stað. Morðið í Sarajevó var neisti sem leiðtogar stórveldanna hefðu hæglega getað slökkt áður en hann varð að risastóru báli.

Heimildir og myndir:

• First World War.com - Who's Who - Gavrilo Princip.
• Gavrilo Princip (Slavic nationalist) -- Britannica Online Encyclopedia.
• Gavrilo Princip - Biography of the Assassin who started the First World War.
• Assassination of Archduke Franz Ferdinand of Austria - Wikipedia, the free encyclopedia.
• Teikning af tilræðinu: DC-1914-27-d-Sarajevo-cropped.jpg - Wikimedia Commons. (Sótt 11. 3. 2015).
• Mynd frá réttarhöldum: Proces w Sarajewie s - Category:Sarajevo trial (1914) - Wikimedia Commons. (Sótt 11. 3. 2015).

...