Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.
Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar
um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að
svara öllum spurningum.
Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að
svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki
nægileg deili á sér.
Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.
Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!
Orðið sprell 'ærsl, gamanlæti' er tökuorð í íslensku, fengið að láni úr dönsku spræl 'ærsl, ærslagangur'. Danska nafnorðið er leitt af sögninni sprælle 'sprikla'. Á sama hátt er sögnin að sprella 'gera að gamni sínu, ærslast' fengin að láni úr dönsku.
Orðið um leikfangið sprellikarl er einnig tökuorð frá því um aldamótin 1900, úr dönsku sprællemand. Það er síðar notað í yfirfærðri merkingu um þann sem gjarnan er með ærsl og gamanlæti, einkum um krakka.
Sprell er ekki gamalt orð í málinu. Elstu dæmi Orðabókar Háskólans eru frá lokum 19. aldar og er orðið þar notað innan gæsalappa sem bendir til að höfundur textans hafi litið á það sem aðkomuorð.
Mynd:
Sólin
Rís 10:17 • sest 16:10
Tunglið
Rís 21:40 • Sest 15:54
Flóð
Árdegis: 10:12 • Síðdegis: 22:46
Fjara
Árdegis: 03:46 • Síðdegis: 16:36
Orðið sprell 'ærsl, gamanlæti' er tökuorð í íslensku, fengið að láni úr dönsku spræl 'ærsl, ærslagangur'. Danska nafnorðið er leitt af sögninni sprælle 'sprikla'. Á sama hátt er sögnin að sprella 'gera að gamni sínu, ærslast' fengin að láni úr dönsku.
Orðið um leikfangið sprellikarl er einnig tökuorð frá því um aldamótin 1900, úr dönsku sprællemand. Það er síðar notað í yfirfærðri merkingu um þann sem gjarnan er með ærsl og gamanlæti, einkum um krakka.
Sprell er ekki gamalt orð í málinu. Elstu dæmi Orðabókar Háskólans eru frá lokum 19. aldar og er orðið þar notað innan gæsalappa sem bendir til að höfundur textans hafi litið á það sem aðkomuorð.
Mynd:
