Hvað er listería og hver eru einkennin af sýkingu?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvað er listería og hver eru einkennin af sýkingu?
Listeria monocytogenes er baktería sem er víða í náttúrunni og finnst hjá fjölda dýrategunda. Hérlendis hefur hún verið til vandræða í sauðfé vegna fósturláts hjá kindum. Til eru 13 tegundir Listeria en einungis Listeria monocytogenes er sjúkdómsvaldandi í mönnum. Helsta smitleið bakteríunnar er með matvælum.

Listería monocytogenes veldur nánast aldrei sjúkdómi hjá fullfrísku ungu fólki þrátt fyrir að það neyti matvæla sem eru menguð með bakteríunni. Ákveðnir þættir auka mikið líkur á ífarandi sýkingu: Hár aldur, mikil áfengisneysla og ónæmisskerðing (krabbameinssjúklingar og sjúklingar eftir líffæraígræðslu). Nýfædd börn og fóstur í móðurkviði eru í aukinni hættu á að sýkjast, sem getur leitt til fósturláts eða dauða.

Meðgöngutími sýkingarinnar, það er tíminn sem líður frá smiti til sjúkdómseinkenna, er oftast um 3 vikur en getur verið allt frá 3-70 dögum.

Listeria moncytogenes smitast með matvælum sem ýmist hafa verið menguð frá upphafi eða hafa mengast í framleiðsluferli. Helstu matvælategundirnar sem tengst hafa sýkingum eru mjúkir og ógerilsneyddir ostar, kaldreyktur og grafinn lax og í Bandaríkjunum hefur bakterían fundist í niðursneyddum kalkúni og kjúklingum tilbúnum til neyslu.

Við ífarandi sýkingu af völdum Listeria monocytogenes getur bakterían borist út í blóðið og valdið blóðsýkingu, en einnig sækir hún í miðtaugakerfið og leiðir í þeim tilfellum til heilahimnubólgu. Einkenni geta í upphafi sjúkdóms verið mismikil og lýst sér sem vanþrif og léleg matarlyst hjá nýfæddum börnum. Einkennin geta líka verið bráð með hita, höfuðverk, ógleði, uppköstum og alvarlegu blóðþrýstingsfalli. Hjá fóstrum sem sýkjast í móðurkviði getur sýkingin breiðst út til margra líffæra og fylgja því afar slæmar horfur. Barnshafandi konur eru gjarnan einkennalausar eða með vægan hita en þrátt fyrir það getur sýkingin leitt til fyrirburafæðingar eða fósturláts.

Greining fæst með ræktun bakteríunnar úr blóði, mænuvökva, fósturvatni eða legköku.

Hægt er að meðhöndla sýkinguna með sýklalyfjum. Batahorfur fullorðinna geta verið nokkuð góðar en eru verri hjá nýfæddum börnum og fóstrum.

Helstu forvarnir eru fræðsla til verðandi mæðra og fullorðinna um áhættuþætti og um fæðutegundir sem ber að forðast á meðgöngu. Bóluefni gegn Listeria monocytogenes er ekki til. Listeria monocytogenes er lögum samkvæmt tilkynningarskyldur sjúkdómur til sóttvarnalæknis.

Mynd:

• Common Foodborne Pathogens: Listeria monocytogenes - Virginia Cooperative Extension. (Sótt 22. 8. 2014)

---

Þetta svar er fengið með góðfúslegu leyfi af vef Landlæknisembættisins.

...