Sólin Sólin Rís 10:17 • sest 16:10 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 21:40 • Sest 15:54 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 10:12 • Síðdegis: 22:46 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 03:46 • Síðdegis: 16:36 í Reykjavík
Sólin Sólin Rís 10:17 • sest 16:10 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 21:40 • Sest 15:54 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 10:12 • Síðdegis: 22:46 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 03:46 • Síðdegis: 16:36 í Reykjavík
LeiðbeiningarTil baka

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=
Forsíða Hugvísindi Málvísindi: íslensk Hvaða þýðir orðið ,,brús" sem kemur fyrir í vísunni ,,Komdu kisa mín"?

Flokkun:

18.4.2007
Hugvísindi Málvísindi: íslensk

Hvaða þýðir orðið ,,brús" sem kemur fyrir í vísunni ,,Komdu kisa mín"?

Guðrún Kvaran

Árnastofnun - mynd í *Árnarstofnun
Flestir þekkja vísuna sem vitnað er til í fyrirspurninni. Hún er meðal annars prentuð í Vísnabókinni sem Símon Jóh. Ágústsson gaf út fyrst 1946 og hefur síðan verið prentuð margoft. Síðari hluti vísunnar er svona:
Banar margri mús,

mitt þú friðar hús.

Ekki er í þér lús,

oft þú spilar brús.

Undrasniðug,

létt og liðug

leikur bæði snör og fús.

Við skulum drekka dús.



Ólíklegt er að þessi köttur spili brús.

Brús er spil sem barst hingað frá Danmörku og var vel þekkt á 19. öld þegar Ólafur Davíðsson skrifaði um skemmtanir Íslendinga og gaf út á árunum 1888–1892. Ritið varð síðan hluti af stærra verki þeirra Ólafs og Jóns Árnasonar þjóðsagnasafnara sem fékk heitið Íslenzkar gátur, skemtanir, vikivakar og þulur.

Ólafur nefnir brús með ýmsum öðrum erlendum spilum og segir að það hafi verið spilað mikið í Fljótum og Sléttuhlíð en ekki annars staðar á landinu það honum hafi verið kunnugt um (bls. 336). Hann lýsir spilinu ekki. Í Íslenskri orðabók (2002:180) er sagt að brús sé nú einkum spilað í Svarfaðardal.

Í Ordbog over det danske sprog er sagt frá spilinu brus. Nafnið er talið stytting á lágþýska orðinu brusbart sem í raun merkir ‘maður með hrokkið skegg’ en er einnig nafn á hjartakónginum, næsthæsta spilinu í brús. Kisa sat sem sagt að spilum.

Mynd: Gattile Pipistrello

Höfundur

Guðrún Kvaran

Guðrún Kvaran

prófessor

Útgáfudagur

18.4.2007

Spyrjandi

Ása Ólafsdóttir

Efnisorð

Tilvísun

Guðrún Kvaran. „Hvaða þýðir orðið ,,brús" sem kemur fyrir í vísunni ,,Komdu kisa mín"?“ Vísindavefurinn, 18. apríl 2007, sótt 21. nóvember 2024, https://visindavefur.is/svar.php?id=6597.

Guðrún Kvaran. (2007, 18. apríl). Hvaða þýðir orðið ,,brús" sem kemur fyrir í vísunni ,,Komdu kisa mín"? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=6597

Guðrún Kvaran. „Hvaða þýðir orðið ,,brús" sem kemur fyrir í vísunni ,,Komdu kisa mín"?“ Vísindavefurinn. 18. apr. 2007. Vefsíða. 21. nóv. 2024. <https://visindavefur.is/svar.php?id=6597>.

Chicago | APA | MLA

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki

Senda grein til vinar

=

Hvaða þýðir orðið ,,brús" sem kemur fyrir í vísunni ,,Komdu kisa mín"?
Flestir þekkja vísuna sem vitnað er til í fyrirspurninni. Hún er meðal annars prentuð í Vísnabókinni sem Símon Jóh. Ágústsson gaf út fyrst 1946 og hefur síðan verið prentuð margoft. Síðari hluti vísunnar er svona:

Banar margri mús,

mitt þú friðar hús.

Ekki er í þér lús,

oft þú spilar brús.

Undrasniðug,

létt og liðug

leikur bæði snör og fús.

Við skulum drekka dús.



Ólíklegt er að þessi köttur spili brús.

Brús er spil sem barst hingað frá Danmörku og var vel þekkt á 19. öld þegar Ólafur Davíðsson skrifaði um skemmtanir Íslendinga og gaf út á árunum 1888–1892. Ritið varð síðan hluti af stærra verki þeirra Ólafs og Jóns Árnasonar þjóðsagnasafnara sem fékk heitið Íslenzkar gátur, skemtanir, vikivakar og þulur.

Ólafur nefnir brús með ýmsum öðrum erlendum spilum og segir að það hafi verið spilað mikið í Fljótum og Sléttuhlíð en ekki annars staðar á landinu það honum hafi verið kunnugt um (bls. 336). Hann lýsir spilinu ekki. Í Íslenskri orðabók (2002:180) er sagt að brús sé nú einkum spilað í Svarfaðardal.

Í Ordbog over det danske sprog er sagt frá spilinu brus. Nafnið er talið stytting á lágþýska orðinu brusbart sem í raun merkir ‘maður með hrokkið skegg’ en er einnig nafn á hjartakónginum, næsthæsta spilinu í brús. Kisa sat sem sagt að spilum.

Mynd: Gattile Pipistrello...