Hvað er hnúðlax og hvaðan kemur hann?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvað er hnúðlax og hvaðan kemur hann?
Hnúðlaxar (Oncorhynchus gorbuscha) hafa lengi veiðst í íslenskum ám. Þeirra varð fyrst vart í evrópskum ám upp úr miðri 20. öld. Þann 12. ágúst 1960 veiddist einn slíkur í Hítará á Mýrum og var það fyrsti hnúðlaxinn sem kom á land úr íslenskri á. Hnúðlaxana í Evrópu má rekja til tilrauna Rússa til að koma á legg hnúðlaxastofnum í rússneskum ám. Í framhaldi af því fór fljótlega að bera á hnúðlöxum í öðrum ám í Evrópu, þar á meðal í íslenskum ám.

Hnúðlaxinn, sem einnig er nefndur bleiklax, tilheyrir ættkvísl Kyrrahafslaxa. Stofnar hnúðlaxa eru þeir stærstu af tegundum Kyrrahafslaxa. Náttúrleg heimkynni tegundarinnar eru við strendur norðanverðs Kyrrahafs og við strendur Norður-Íshafsins. Asíu-megin nær útbreiðslan frá Lenu-fljóti við strendur Síberíu og allt suður til fljóta á Kóreuskaga og til Hondo-eyju í Japan en Ameríku-megin frá Mackenzie-á í Kanada suður til Sacramento-ár í norðurhluta Kaliforníu. Fyrir utan náttúrleg heimkynni hefur hnúðlaxastofnum verið komið upp víða um heim, svo sem í vötnunum miklu á landamærum Bandaríkjanna og Kanada, í vestanverðu Rússlandi og í Íran.

Hnúðlaxinn dregur nafn sitt af stórum hnúð á baki hænganna. Hann myndast við kynþroska auk þess sem skoltur hængsins stækkar á sama tíma. Hnúðlaxinn er fremur smávaxinn lax. Við kynþroska er hann oftast á bilinu 1,75 til 2,5 kg að þyngd og 45-60 cm á lengd.

Hnúðlaxar hafa stystan lífsferil Kyrrahafslaxa. Þeir eru tvör ár að þroskast úr hrogni í kynþroska einstakling. Líkt og á við um aðrar tegundir Kyrrahafslaxa hrygnir hnúðlaxinn á haustin og þá yfirleitt neðarlega í ám, ólíkt Atlandshafslaxinum sem getur ferðast langt eftir ám. Að vori klekjast eggin og ganga seiðin þá umsvifalaust til sjávar. Þau hafa það sem fiskifræðingar kalla mjög þroskað sjógöngueðli. Laxarnir vaxa og dafna í sjó og koma fulltíða og tilbúnir til hrygningar eftir um 18 mánuði í sjónum. Þessi tveggja ára lífsferill hnúðlaxa getur valdið því að erfðafræðilega aðskildir stofnar nota sömu ána og getur stofnstærð þeirra einnig verið ólík þrátt fyrir að þeir noti sama vatnasvið sem hrygningarstöðvar.

Mynd:

• Pink salmon FWS.jpg - Wikimedia Commons. (Sótt 26. 9. 2013).

...