Á hverju og hvernig lifa sveppir?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Á hverju og hvernig lifa sveppir?
Hér áður fyrr voru sveppir flokkaðir í ríki plantna, sennilega vegna náins samlífis plantna og sveppa. Sveppir eru hins vegar í grundvallaratriðum mjög frábrugðnir plöntum. Ólíkt plöntum eru þeir ófrumbjarga lífverur, það er þeir geta ekki ljóstillífað og myndað sína eigin næringu.

Sveppir eru rotverur og nærast því á lífveruleifum svo sem laufblöðum, dauðum plöntuhlutum og dýrum. Þeir gegna því afar mikilvægu hlutverki í lífkerfinu sem sundrendur ýmissa lífrænna efna, en þeir losa meðal annars nitursambönd og önnur efni aftur í jarðveginn. Auk þess losa þeir koltvísýring út í andrúmsloftið sem plöntur nota við ljóstillífun. Sveppir vinna á þessum efnasamböndum með því að seyta frá sér öflugum hvötum sem brjóta þau niður. Þeir soga svo til sín þau efni sem þeir þarfnast.

Lífmassi sveppagróðurs í frjósömum jarðvegi getur verið gríðarlega mikill. Rannsóknir í skóglendi hafa sýnt að í efsta 20 cm lagi jarðvegsins á svæði sem spannar einn hektara getur lífmassi sveppa verið nálægt 5 tonnum.

Það fer nokkuð eftir tegundum sveppa á hvaða efnum þeir seyta og þar af leiðandi á hvaða lífveruleifum þeir lifa. Ákveðnar tegundir lif á trjám og öðrum gróðri en aðrar tegundir valda rotnun á dýraleifum. Sveppir geta brotið niður ótrúlegustu efni og eru eldsneyti, einangrunarefni, vax og fatnaður fáein dæmi. Gríðarlega mikið af matvælum tapast vegna þessara miklu virkni sveppa í umhverfi okkar.

Sveppir eru afar mikilvægir fyrir lífsviðurværi plantna, en talið er að hátt í 90% af öllum plöntum lifi í samlífi með sveppum. Sveppir eru einnig afar nytsamlegir í lyfjagerð, en penisilín er unnið úr efni frá samnefndum myglusveppi. Sveppir eru einnig afar vinsælir til matargerðar og eru ákveðnar tegundir sveppa seldar til matgæðinga fyrir svimandi fjárhæðir. Miklar væntingar eru einnig gerðar til sveppa við niðurbrot úrgangs sem fellur frá manninum. Sé hægt að nýta sveppi á þennan hátt myndi það leysa mörg stór umhverfisvandamál.

Mynd:

• Fliegenpilz fly agaric Amanita muscaria.JPG - Wikimedia Commons. Höfundur myndar Holger Krisp. Birt undir Creative Commons Attribution 3.0 Unported (CC BY 3.0) leyfi. (Sótt 21.3.2023).

...