Hvernig ber að nota orðin hvor og hver í setningu og hvað stjórnar kyni þeirra, tölu og falli?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvernig ber að nota orðin hvor og hver í setningu og hvað stjórnar kyni þeirra, tölu og falli?
Spurnarfornafnið hvor er notað þegar átt er við annan, aðra eða annað af tveimur, en hver ef átt er við einn, eina eða eitt af fleiri en tveimur. Dæmi:

1. Guðrún á tvær dætur. Hvor er líkari henni?
2. Báðar peysurnar eru götóttar. Hvor er skárri?
3. Báðar peysurnar eru götóttar. Hvora viltu heldur?
4. Tveir umsækjendur eru jafn hæfir. Hvorum á að veita starfið?
5. Tvö skip voru að veiðum. Hvort fékk betri afla?
6. Guðrún á fjórar dætur. Hver er líkust henni?
7. Hver strákanna þriggja sparkaði boltanum í gluggann og hverjum þeirra á að refsa?
8. Mörg skip voru að veiðum. Hvert fékk besta aflann?

Kyn fornafnsins ræðst af orðinu sem það vísar til og sama er að segja um töluna. Í dæmi a) vísar hvor til kvenkynsorðsins dóttir og af töluorðinu tveir sést að átt er við tvær dætur. Í dæmi g) sést að strákarnir voru þrír og notað er hver. Fall fornafnsins ræðst af sögninni í setningunni. Í c) stýrir sögnin vilja þolfalli, í d) veldur sögnin veita því að hvorum er í þágufalli (veita einhverjum eitthvað) og í g) stýrir sögnin refsa þágufalli í síðari lið setningarinnar (refsa einhverjum). Í hinum dæmunum standa fornöfnin í nefnifalli.

Mynd:

• twins | Flickr - Photo Sharing! Myndrétthafi er Luana. Myndin er birt undir Creative Commons-leyfi. (Sótt 12.3.2013).

...