Sólin Sólin Rís 10:17 • sest 16:10 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 21:40 • Sest 15:54 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 10:12 • Síðdegis: 22:46 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 03:46 • Síðdegis: 16:36 í Reykjavík
Sólin Sólin Rís 10:17 • sest 16:10 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 21:40 • Sest 15:54 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 10:12 • Síðdegis: 22:46 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 03:46 • Síðdegis: 16:36 í Reykjavík
LeiðbeiningarTil baka

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=
Forsíða Hugvísindi örnefni Hvort á að nota Desjarárdalur eða Dysjarárdalur um dal þann sem verið er að stífla vegna Hálslóns við Kárahnjúk?

Flokkun:

18.8.2006
Hugvísindi örnefni
Náttúruvísindi og verkfræði Landafræði

Hvort á að nota Desjarárdalur eða Dysjarárdalur um dal þann sem verið er að stífla vegna Hálslóns við Kárahnjúk?

Svavar Sigmundsson

Árnastofnun - mynd í *Árnarstofnun
Desjarárdalur eða Dysjarárdalur er austan við Ytri-Kárahnjúk á Vesturöræfum. Í sóknarlýsingu Hofteigssóknar eftir sr. Sigfús Finnsson frá 1841 er myndin Dysjará (bls. 62) en Desjará í lýsingu sr. Þorvalds Ásgeirssonar á Hofteigsprestakalli frá 1874 (bls. 82) og Desjarárdalur (bls. 79).

Sr. Sigfús var Austfirðingur en sr. Þorvaldur ekki og má því ef til vill telja myndina Dysjará upphaflegri. Til samanburðar má nefna Desjarmýri sem er fyrrum prestsetur í Borgarfirði eystra. Tvímyndin Dysjarmýri er einnig þekkt. Á flámælissvæðum eru slíkar tvímyndir skiljanlegar.

Orðið des merkir 'hlað undir heyi' en dys 'upphækkuð gröf' eða 'mosaþúfa'. Ekki verður úr því skorið hvor myndin sé upphaflegri eða réttari en ýmislegt bendir til að Dysjarárdalur sé það. Hjörleifur Guttormsson hefur valið þá mynd sem aðalmynd í Árbók Ferðafélagsins 1987, bls. 102. Desjará hefur hins vegar verið ráðandi mynd á kortum, bæði útgefnum af danska herforingjaráðinu og Landmælingum Íslands.

Heimildir:
  • Hjörleifur Guttormsson. Norð-Austurland – hálendi og eyðibyggðir. Ferðafélag Íslands. Árbók 1987. Reykjavík.
  • Múlasýslur. Sýslu- og sóknalýsingar Hins íslenska bókmenntafélags 1839-1874. Sögufélag. Örnefnastofnun Íslands. Reykjavík 2000.

Höfundur

Svavar Sigmundsson

Svavar Sigmundsson

fyrrv. forstöðumaður Örnefnastofnunar

Útgáfudagur

18.8.2006

Spyrjandi

Þorsteinn Baldvinsson

Efnisorð

Tilvísun

Svavar Sigmundsson. „Hvort á að nota Desjarárdalur eða Dysjarárdalur um dal þann sem verið er að stífla vegna Hálslóns við Kárahnjúk?“ Vísindavefurinn, 18. ágúst 2006, sótt 21. nóvember 2024, https://visindavefur.is/svar.php?id=6134.

Svavar Sigmundsson. (2006, 18. ágúst). Hvort á að nota Desjarárdalur eða Dysjarárdalur um dal þann sem verið er að stífla vegna Hálslóns við Kárahnjúk? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=6134

Svavar Sigmundsson. „Hvort á að nota Desjarárdalur eða Dysjarárdalur um dal þann sem verið er að stífla vegna Hálslóns við Kárahnjúk?“ Vísindavefurinn. 18. ágú. 2006. Vefsíða. 21. nóv. 2024. <https://visindavefur.is/svar.php?id=6134>.

Chicago | APA | MLA

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki

Senda grein til vinar

=

Hvort á að nota Desjarárdalur eða Dysjarárdalur um dal þann sem verið er að stífla vegna Hálslóns við Kárahnjúk?
Desjarárdalur eða Dysjarárdalur er austan við Ytri-Kárahnjúk á Vesturöræfum. Í sóknarlýsingu Hofteigssóknar eftir sr. Sigfús Finnsson frá 1841 er myndin Dysjará (bls. 62) en Desjará í lýsingu sr. Þorvalds Ásgeirssonar á Hofteigsprestakalli frá 1874 (bls. 82) og Desjarárdalur (bls. 79).

Sr. Sigfús var Austfirðingur en sr. Þorvaldur ekki og má því ef til vill telja myndina Dysjará upphaflegri. Til samanburðar má nefna Desjarmýri sem er fyrrum prestsetur í Borgarfirði eystra. Tvímyndin Dysjarmýri er einnig þekkt. Á flámælissvæðum eru slíkar tvímyndir skiljanlegar.

Orðið des merkir 'hlað undir heyi' en dys 'upphækkuð gröf' eða 'mosaþúfa'. Ekki verður úr því skorið hvor myndin sé upphaflegri eða réttari en ýmislegt bendir til að Dysjarárdalur sé það. Hjörleifur Guttormsson hefur valið þá mynd sem aðalmynd í Árbók Ferðafélagsins 1987, bls. 102. Desjará hefur hins vegar verið ráðandi mynd á kortum, bæði útgefnum af danska herforingjaráðinu og Landmælingum Íslands.

Heimildir:
  • Hjörleifur Guttormsson. Norð-Austurland – hálendi og eyðibyggðir. Ferðafélag Íslands. Árbók 1987. Reykjavík.
  • Múlasýslur. Sýslu- og sóknalýsingar Hins íslenska bókmenntafélags 1839-1874. Sögufélag. Örnefnastofnun Íslands. Reykjavík 2000.
...