Eru einhverjar aðrar lífverur en menn sem éta evrópska broddgöltinn?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Eru einhverjar aðrar lífverur en menn sem éta evrópska broddgöltinn?
Ætt broddgalta (Erinaceidae) skiptist í tvær undirættir. Annars vegar eiginlega broddgelti (Erinaceidae) og hins vegar svokallaða rottugelti (Galericinae). Eins og nafnið ber með sér líkjast rottugeltir rottum og hafa ekki sams konar brodda á bakinu og hinir eiginlegu broddgeltir.

Eiginlegir broddgeltir finnast í Evrópu, Asíu og Afríku. Til eiginlegra broddgalta teljast 16 tegundir í 5 ættkvíslum. Eitt helsta sameiginlega einkenni þeirra er að hárin á baki þeirra eru ummynduð í varnartæki sem eru harðir og hvassir broddar.

Evrópski broddgölturinn nefnist Erinaceus europaeus. Fyrr á tímum voru broddgeltir stundum notaðir til matargerðar en að því er Vísindavefurinn best veit eru þeir ekki algengur matur á borðum manna í dag, alla vega ekki í hinum vestræna heimi. Hins vegar má vel vera að einhvers staðar þyki þeir herramannsmatur.

Fullorðnir broddgeltir eiga sér fáa óvini í náttúrunni enda eru þeir vel varðir af broddunum sem þekja bæði bak þeirra og síður. Auk þess hafa þeir afar sérhæfða vöðva sem gera þeim kleift að hnipra sig saman í kúlu eða harðan hnút og samtímis strekkja þeir á bakvöðvunum þannig að broddarnir rísa hvasst út. Á þennan hátt mynda dýrin eins konar virki um sig sem erfitt er fyrir rándýr að komast í gegnum. Þótt fullvaxta broddgeltir eigi sér ekki marga óvini þá eru ungarnir auðveld bráð þar sem broddarnir koma ekki fram fyrstu vikurnar.

Fullvaxnir broddgeltir eru þó ekki alveg óhultir því vissulega eru til dýrategundir sem hafa náð að sjá við þessum öflugu vörnum sem broddarnir eru. Á Bretlandseyjum eru greifingjar helstu óvinir broddgalta. Þeir notast við sérlega gott lyktarskyn til þess að finna broddgelti í vetrardvala. Þegar broddgöltur er fundinn getur greifinginn komið klónum í lítið gat sem er á kúlunni sem broddgölturinn myndar og náð þannig að „opna“ broddgöltinn. Þá er greið leið að óvörðum maga broddgaltarins og dagar hans þar með taldir.

Annað dæmi um dýr sem geta reynst broddgöltum skeinuhætt eru refir en þeir geta verið það snöggir að ráðast til atlögu að broddgölturinn nær ekki að hnipra sig saman í kúlu. Refir ráðast þó venjulega ekki á fullorðna og fullfríska broddgelti heldur frekar ungviði, veik dýr eða gæða sér á broddgöltum sem þegar eru dauðir.

Fleiri rándýr hafa broddgelti á matseðli sínum, til dæmis einhverjar fuglategundir, en öll þurfa þau að hafa fundið leið til þess að komast fram hjá broddunum og að óvarða hluta dýrsins.

Heimildir og mynd:

• the Hedghogz Home Page.
• Hedgehog Central
• Hedgehog á Wikipedia
• Wikipedia.org. Sótt 20.10.2011.
  ...