Hvað eru margar frumeindir í einni súrefnissameind?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvað eru margar frumeindir í einni súrefnissameind?
Hvert frumefni hefur ákveðið efnatákn sem samanstendur af einum eða tveimur bókstöfum. Til dæmis hefur súrefni efnatáknið O, vetni H, kolefni C, helín He og svo mætti lengi telja.

Uppbyggingu efna er hægt að lýsa með nokkrum efnaformúlum. Í svonefndri sameindaformúlu (e. molecular formula) kemur fram hvaða frumefni eru í efninu og hversu margar frumeindir af hverri gerð eru í efninu. Reynsluformúla (e. empirical formula) tilgreinir hvert hlutfall frumefnanna er og byggingaformúla (e. structural formula) útskýrir byggingu efnisins.

Bygging súrefnissameindar

Sameindaformúla lýsir gerð og fjölda allra frumefna í sameind. Sameindaformúla súrefnis er O₂ og segir tölustafurinn 2 okkur að það eru tvær súrefnisfrumeindir í einni súrefnissameind. Að sama skapi segir sameindaformúla ósons (O₃) okkur að óson er uppbyggt af þremur súrefnisfrumeindum, vatn (H₂O) er uppbyggt af tveimur vetnisfrumeindum og einni súrefnisfrumeind, etanól (C₂H₆O) inniheldur tvær kolefnisfrumeindir, sex vetnisfrumeindir og eina súrefnisfrumeind, og svo framvegis.

Bygging vatnssameindar

Ef fleiri en tvær frumeindir eru í sameindaformúlunni er ekki alltaf augljóst hvernig bygging sameindarinnar er, það er hvaða frumeindir tengjast hverjum. Í tilviki sameinda sem innihalda einungis tvær frumeindir, eins og á við um súrefnissameindina, er þó greinilegt að frumeindirnar tengjast hvor annarri beint. Hins vegar sést ekki á sameindaformúlunni að á milli súrefnisfrumeindanna er svokallað tvítengi, það er tvö tengi. Súrefni hefur nefnilega þann eiginleika að geta bundist með tveimur tengjum eins og sést líka í tilviki vatns þar sem ein súrefnisfrumeind tengist tveimur vatnsfrumeindum. Þessi tengigeta súrefnis hefur með svokallaða áttureglu að gera sem vísar í að frumefni leitast við að fylla s- og p-gildissvigrúmin sín en samtals rúma þessi svigrúm átta rafeindir.

Í kringum hvora súrefnisfrumeind í súrefnissameind eru átta gildisrafeindir

Súrefnisfrumeind er með sex gildisrafeindir og reynir því að bindast frumefnum sem leggja til tvær gildisrafeindir í tengið. Í tilviki súrefnissameindarinnar leggur hvor súrefnisfrumeind til tvær gildisrafeindir í tengið og því eru fjórar gildisrafeindir milli súrefnisfrumeindanna. Hvor súrefnisfrumeind er svo með fjórar lausar gildisrafeindir; samtals eru því átta gildisrafeindir í kringum hvora súrefnisfrumeind og súrefnissameindin uppfyllir átturegluna. Til eru ýmsar reglur og ábendingar um tengigetu frumeinda sem geta hjálpað manni að átta sig á byggingu sameinda.

Frekara lesefni utan Vísindavefsins:

• Tengigeta frumefna. Skoðað 28.09.10

Myndir:

• Emelía Eiríksdóttir

...