Hvað eru öndvegissúlur?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvað eru öndvegissúlur?
Öndvegissúlur eru skrautlegar súlur sem stóðu sitt hvorum megin við hásæti höfðingja til forna. Í súlurnar voru skornar goðamyndir og annað skraut. Sögur herma að höfðingjar sem sigldu til Íslands hafi varpað öndvegissúlum fyrir borð þegar sást til lands. Síðan námu þeir land þar sem súlurnar fundust. Sagan af öndvegissúlum Ingólfs Arnarsonar er kunnust slíkra sagna. Í Landnámabók segir að öndvegissúlur Ingólfs hafi fundist „... við Arnarhvál fyrir neðan heiði“ (Landnámabók, Íslensk fornrit I, 45) og er þá líklega átt við Mosfellsheiði.

Öndvegi merkir tignarsæti, hásæti eða sæti húsráðanda. Orðið er stundum notað í orðasamböndunum 'setja eitthvað í öndvegi', 'skipa einhverjum í öndvegi' og 'leiða einhvern til öndvegis' og er þá átt við að leiða einhvern til forystu eða setja einhvern framar eða ofar öðrum. Eins er öndvegi stundum notað í samsettum orðum eins og öndvegisskáld, öndvegisverk og öndvegistíð í merkingunni hið ágætasta skáld, mjög gott verk og mikil gæðatíð.

Orðið öndvegi er samsett af forskeytinu 'and-', samanber andspænis, og 'vegi' sem merkir vega, lyfta og vegur. Þannig á öndvegi að vísa til þess sem er gegnt þeim sem inn kemur eða blasir við honum.

Heimildir:

• Ásgeir Blöndal Magnússon, Íslensk orðsifjabók, Orðabók Háskólans, Reykjavík 1989.
• Einar Laxness, Íslandssaga, Vaka-Helgafell, Reykjavík 1995.
• Íslenska alfræðiorðabókin, Örn og Örlygur, Reykjavík 1990.
• Íslensk orðabók, þriðja útgáfa, ritstj. Mörður Árnason, Edda, Reykjavík 2002.

Mynd:

• Chateaugranville.com. Sótt 23.2.2009.

...