Sólin Sólin Rís 06:48 • sest 20:17 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 06:32 • Sest 25:17 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 07:31 • Síðdegis: 19:52 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 01:25 • Síðdegis: 13:44 í Reykjavík
Sólin Sólin Rís 06:48 • sest 20:17 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 06:32 • Sest 25:17 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 07:31 • Síðdegis: 19:52 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 01:25 • Síðdegis: 13:44 í Reykjavík
LeiðbeiningarTil baka

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=
Forsíða Náttúruvísindi og verkfræði Lífvísindi: almennt Er til einhver skógur frá landnámsöld á Íslandi?

Flokkun:

13.1.2005
Náttúruvísindi og verkfræði Lífvísindi: almennt

Er til einhver skógur frá landnámsöld á Íslandi?

Bjarki Þór Kjartansson og Dr. Ólafur Eggertsson

Birki (Betula pubescens) er eina innlenda trjátegundin sem hefur myndað skóga á Íslandi á núverandi hlýskeiði, eða síðustu 10.000 árin. Það hefur verið áætlað að birkiskógar og kjarr hafi þakið meira en fjórðung landsins við landnám eða um 28.000 km2, áætlaða útbreiðslu má sjá á myndinni hér fyrir neðan.



Áætluð útbreiðsla birkiskóga við landnám, c. 28.000 km2.

Lítið er nú eftir af þessum skóglendum en þau þekja í dag um 1% af yfirborði landsins og að mestum hluta er um kjarr að ræða. Samvinna margra ólíkra þátta er meginástæðan fyrir skógareyðingunni, má þar nefna áhrif landnýtingar, veðurfar og jarðhræringar.



Mynd 3. Útbreiðsla birkis á Íslandi í dag, c. 1000 km2.

Þar sem skógarleifar finnst enn í dag hefur líklega verið skógur eða skógarleifar allt frá landnámi, en ekki er hægt að segja að eiginlegur „landnámsskógur“ sé varðveittur þar sem birkiskógurinn endurnýjar sig frekar hratt. Birki verður sjaldan eldra en 150 ára gamalt. Þar sem skógurinn endurnýjar sig oft með rótarskotum getur verið að einstakir einstaklingar birkis séu margra alda gamlir, það er rótin getur hafa lifað í margar aldir.

Heimildir:
  • Snorri Sigurðsson 1977: Birki á Íslandi, útbreiðsla og ástand. Skógarmál bls. 146-172. Edda hf, Reykjavík.
  • Kortagerð: Bjarki Þór Kjartansson.

Höfundar

Bjarki Þór Kjartansson

landfræðingur hjá Rannsóknastöð skógræktar, Mógilsá

Dr. Ólafur Eggertsson

Rannsóknastöð skógræktar, Mógilsá

Útgáfudagur

13.1.2005

Spyrjandi

Aron Thorarensen

Efnisorð

Tilvísun

Bjarki Þór Kjartansson og Dr. Ólafur Eggertsson. „Er til einhver skógur frá landnámsöld á Íslandi?“ Vísindavefurinn, 13. janúar 2005, sótt 31. mars 2025, https://visindavefur.is/svar.php?id=4712.

Bjarki Þór Kjartansson og Dr. Ólafur Eggertsson. (2005, 13. janúar). Er til einhver skógur frá landnámsöld á Íslandi? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=4712

Bjarki Þór Kjartansson og Dr. Ólafur Eggertsson. „Er til einhver skógur frá landnámsöld á Íslandi?“ Vísindavefurinn. 13. jan. 2005. Vefsíða. 31. mar. 2025. <https://visindavefur.is/svar.php?id=4712>.

Chicago | APA | MLA

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki

Senda grein til vinar

=

Er til einhver skógur frá landnámsöld á Íslandi?
Birki (Betula pubescens) er eina innlenda trjátegundin sem hefur myndað skóga á Íslandi á núverandi hlýskeiði, eða síðustu 10.000 árin. Það hefur verið áætlað að birkiskógar og kjarr hafi þakið meira en fjórðung landsins við landnám eða um 28.000 km2, áætlaða útbreiðslu má sjá á myndinni hér fyrir neðan.



Áætluð útbreiðsla birkiskóga við landnám, c. 28.000 km2.

Lítið er nú eftir af þessum skóglendum en þau þekja í dag um 1% af yfirborði landsins og að mestum hluta er um kjarr að ræða. Samvinna margra ólíkra þátta er meginástæðan fyrir skógareyðingunni, má þar nefna áhrif landnýtingar, veðurfar og jarðhræringar.



Mynd 3. Útbreiðsla birkis á Íslandi í dag, c. 1000 km2.

Þar sem skógarleifar finnst enn í dag hefur líklega verið skógur eða skógarleifar allt frá landnámi, en ekki er hægt að segja að eiginlegur „landnámsskógur“ sé varðveittur þar sem birkiskógurinn endurnýjar sig frekar hratt. Birki verður sjaldan eldra en 150 ára gamalt. Þar sem skógurinn endurnýjar sig oft með rótarskotum getur verið að einstakir einstaklingar birkis séu margra alda gamlir, það er rótin getur hafa lifað í margar aldir.

Heimildir:
  • Snorri Sigurðsson 1977: Birki á Íslandi, útbreiðsla og ástand. Skógarmál bls. 146-172. Edda hf, Reykjavík.
  • Kortagerð: Bjarki Þór Kjartansson.
...