Sólin Sólin Rís 10:26 • sest 16:02 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 01:04 • Sest 15:19 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 01:05 • Síðdegis: 13:31 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 07:12 • Síðdegis: 20:04 í Reykjavík
Sólin Sólin Rís 10:26 • sest 16:02 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 01:04 • Sest 15:19 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 01:05 • Síðdegis: 13:31 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 07:12 • Síðdegis: 20:04 í Reykjavík
LeiðbeiningarTil baka

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=
Forsíða Náttúruvísindi og verkfræði Jarðvísindi Hvernig myndaðist Hvalfjörður og hversu langt er síðan?

Flokkun:

21.3.2003
Náttúruvísindi og verkfræði Jarðvísindi

Hvernig myndaðist Hvalfjörður og hversu langt er síðan?

Sigurður Steinþórsson

Hvalfjörður, ásamt dölum og fjöllum í kring, er dæmigert sköpunarverk ísaldarjökla. Við upphaf ísaldar, fyrir um það bil tveimur milljónum ára, var landslag þar líkt því sem nú er í Ódáðahrauni, flatlent hraunaflæmi og sennilega alllangt til sjávar. Smám saman surfu skriðjöklar síðan Hvalfjörðinn og dalina í kring niður í blágrýtisstaflann. Lesa má nánar um rof skriðjökla í svari sama höfundar við spurningunni Hvað er jökulrof?



Aldursgreiningar sýna að vestasti hluti Esjunnar er um þriggja milljóna ára gamall og Hvalfjarðarströndin „yngist“ til austurs í átt að gosbeltinu. Sé gert ráð fyrir að rekhraðinn sé einn cm á ári (sem jafngildir tíu km á milljón árum), þá hefur þetta svæði (Hvalfjörður) verið nálægt gosbeltinu (og fjarri sjó) við upphaf ísaldar, en rekið til vesturs og fjarlægst gosbeltið meðan á ísöldinni stóð. Þar sem rof jökla er mest fjær ákomusvæðum þeirra má ætla að rofið (og þar með landmótunin) á þessu svæði af völdum skriðjökla hafi aukist eftir því sem svæðið rak til vesturs og verið hraðast á síðasta kuldaskeiði ísaldar, sem stóð frá því fyrir um það bil 100.000 árum til 10.000 ára.

Mynd: Sagafilm

Höfundur

Sigurður Steinþórsson

Sigurður Steinþórsson

prófessor emeritus

Útgáfudagur

21.3.2003

Spyrjandi

Margrét Hallgrímsdóttir, f. 1985

Efnisorð

Tilvísun

Sigurður Steinþórsson. „Hvernig myndaðist Hvalfjörður og hversu langt er síðan?“ Vísindavefurinn, 21. mars 2003, sótt 24. nóvember 2024, https://visindavefur.is/svar.php?id=3265.

Sigurður Steinþórsson. (2003, 21. mars). Hvernig myndaðist Hvalfjörður og hversu langt er síðan? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=3265

Sigurður Steinþórsson. „Hvernig myndaðist Hvalfjörður og hversu langt er síðan?“ Vísindavefurinn. 21. mar. 2003. Vefsíða. 24. nóv. 2024. <https://visindavefur.is/svar.php?id=3265>.

Chicago | APA | MLA

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki

Senda grein til vinar

=

Hvernig myndaðist Hvalfjörður og hversu langt er síðan?
Hvalfjörður, ásamt dölum og fjöllum í kring, er dæmigert sköpunarverk ísaldarjökla. Við upphaf ísaldar, fyrir um það bil tveimur milljónum ára, var landslag þar líkt því sem nú er í Ódáðahrauni, flatlent hraunaflæmi og sennilega alllangt til sjávar. Smám saman surfu skriðjöklar síðan Hvalfjörðinn og dalina í kring niður í blágrýtisstaflann. Lesa má nánar um rof skriðjökla í svari sama höfundar við spurningunni Hvað er jökulrof?



Aldursgreiningar sýna að vestasti hluti Esjunnar er um þriggja milljóna ára gamall og Hvalfjarðarströndin „yngist“ til austurs í átt að gosbeltinu. Sé gert ráð fyrir að rekhraðinn sé einn cm á ári (sem jafngildir tíu km á milljón árum), þá hefur þetta svæði (Hvalfjörður) verið nálægt gosbeltinu (og fjarri sjó) við upphaf ísaldar, en rekið til vesturs og fjarlægst gosbeltið meðan á ísöldinni stóð. Þar sem rof jökla er mest fjær ákomusvæðum þeirra má ætla að rofið (og þar með landmótunin) á þessu svæði af völdum skriðjökla hafi aukist eftir því sem svæðið rak til vesturs og verið hraðast á síðasta kuldaskeiði ísaldar, sem stóð frá því fyrir um það bil 100.000 árum til 10.000 ára.

Mynd: Sagafilm...