Sólin Sólin Rís 10:17 • sest 16:10 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 21:40 • Sest 15:54 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 10:12 • Síðdegis: 22:46 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 03:46 • Síðdegis: 16:36 í Reykjavík
Sólin Sólin Rís 10:17 • sest 16:10 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 21:40 • Sest 15:54 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 10:12 • Síðdegis: 22:46 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 03:46 • Síðdegis: 16:36 í Reykjavík
LeiðbeiningarTil baka

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=
Forsíða Hugvísindi Málvísindi: íslensk Hvaðan koma orðin hægri og vinstri?

Flokkun:

25.11.2002
Hugvísindi Málvísindi: íslensk

Hvaðan koma orðin hægri og vinstri?

Guðrún Kvaran

Árnastofnun - mynd í *Árnarstofnun
Lýsingarorðið hægri, sem notað er um stefnu eða horf en einnig um hönd er skylt lýsingarorðinu hægur 'þægilegur, auðveldur; rólegur'. Hægri er miðstig lýsingarorðsins og er til í nágrannamálum eins og í færeysku høgri, dönsku højre.

Vinstri er talið af germanskri rót *wen-, það er *wen-is-tra, sem er hin sama og í orðinu vinur. Í fornpersnesku er til orðið vairyastara í merkingunni 'vinstri' og er skylt germanska orðinu. Fornpersneska orðið er aftur skylt vairya - 'bestur, ákjósanlegur'.

Í orðsifjabók Ásgeirs Blöndals Magnússonar er bent á að óvenjulegt sé að orð höfð um vinstri hönd séu lofsyrði. Lastyrði séu mun algengari og merkingin þá venjulega 'skakkur, öfugur, máttlaus'. Ásgeir nefnir að menn hafi talið jákvæðu upphafsmerkinguna tengjast tilteknum fórnarsiðum eða töfraathöfnum eða að orðið væri upprunalega blíðkunar- og gæluyrði.

Heimild: Ásgeir Blöndal Magnússon. Íslensk orðsifjabók. Reykjavík 1989.

Höfundur

Guðrún Kvaran

Guðrún Kvaran

prófessor

Útgáfudagur

25.11.2002

Spyrjandi

Jóhannes Benediktsson

Efnisorð

Tilvísun

Guðrún Kvaran. „Hvaðan koma orðin hægri og vinstri?“ Vísindavefurinn, 25. nóvember 2002, sótt 21. nóvember 2024, https://visindavefur.is/svar.php?id=2900.

Guðrún Kvaran. (2002, 25. nóvember). Hvaðan koma orðin hægri og vinstri? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=2900

Guðrún Kvaran. „Hvaðan koma orðin hægri og vinstri?“ Vísindavefurinn. 25. nóv. 2002. Vefsíða. 21. nóv. 2024. <https://visindavefur.is/svar.php?id=2900>.

Chicago | APA | MLA

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki

Senda grein til vinar

=

Hvaðan koma orðin hægri og vinstri?
Lýsingarorðið hægri, sem notað er um stefnu eða horf en einnig um hönd er skylt lýsingarorðinu hægur 'þægilegur, auðveldur; rólegur'. Hægri er miðstig lýsingarorðsins og er til í nágrannamálum eins og í færeysku høgri, dönsku højre.

Vinstri er talið af germanskri rót *wen-, það er *wen-is-tra, sem er hin sama og í orðinu vinur. Í fornpersnesku er til orðið vairyastara í merkingunni 'vinstri' og er skylt germanska orðinu. Fornpersneska orðið er aftur skylt vairya - 'bestur, ákjósanlegur'.

Í orðsifjabók Ásgeirs Blöndals Magnússonar er bent á að óvenjulegt sé að orð höfð um vinstri hönd séu lofsyrði. Lastyrði séu mun algengari og merkingin þá venjulega 'skakkur, öfugur, máttlaus'. Ásgeir nefnir að menn hafi talið jákvæðu upphafsmerkinguna tengjast tilteknum fórnarsiðum eða töfraathöfnum eða að orðið væri upprunalega blíðkunar- og gæluyrði.

Heimild: Ásgeir Blöndal Magnússon. Íslensk orðsifjabók. Reykjavík 1989.

...