Sólin
Rís 10:17 • sest 16:10
Tunglið
Rís 21:40 • Sest 15:54
Flóð
Árdegis: 10:12 • Síðdegis: 22:46
Fjara
Árdegis: 03:46 • Síðdegis: 16:36
Þetta er athyglisverð og skemmtileg spurning. Flestir hafa séð myndir frá tunglinu eins og þá sem hér er sýnd og sumir tekið eftir að á þeim sjást engar stjörnur á himninum, jafnvel þótt hann sé svartur. Þessi staðreynd hefur ásamt öðrum orðið til þess að sumir trúa því að NASA hafi alls ekkert farið til tunglsins. Hvar eru stjörnurnar? Við vitum að á dimmum heiðskírum nóttum hér jörðinni sjáum við þúsundir stjarna við góð skilyrði. Flestir vita sjálfsagt að á tunglinu er enginn lofthjúpur eins og er á jörðinni og því er ekkert veðrakerfi þar með tilheyrandi skýjum og vindi sem gæti hindrað sýn okkar út í geiminn. Á jörðinni dreifir þykkur niturlofthjúpur sólarljósinu um allan himininn svo að hann sýnist blár. Þess vegna er himinninn bjartur á daginn. Án sólarljóss er himinninn dimmur og þá sjáum við oftast stjörnurnar, það er ef ský og ljósmengun frá mannvirkjum trufla ekki. Skortur á lofthjúpi á tunglinu gerir það að verkum að himinninn er alltaf dimmur, jafnvel þegar sólin er í hæsta punkti og það þýðir að auðvelt er að sjá stjörnurnar, jafnvel að degi til. Stjörnurnar eru hins vegar hvergi sjáanlegar á myndunum frá tunglinu, en fyrir því er ósköp einföld ástæða: Þær eru alltof daufar til þess að sjást á þess konar ljósmyndum. Lokaðu augunum sem snöggvast og láttu sem þú sért geimfari á yfirborði tunglsins. Líkt og allir aðrir vilt þú eiga minningar um þessa ógleymanlegu ferð og ætlar því að taka mynd af ferðafélaga þínum. Hvernig stillirðu myndavélina? Sólin er lágt á lofti, því allar tungllendingar voru framkvæmdar snemma morguns á tungltíma. Yfirborðið er bjart vegna endurvarps frá sólinni og félagi þinn er í hvítum búningi sem gerir illt verra með því að endurvarpa ljósinu enn meir. Til þess að taka mynd af svo björtum hlut á björtum bakgrunni þarf tökutíminn að vera stuttur og ljósopið verður að vera lítið; svona eins og þegar við pírum augum á björtum degi til þess að fá ekki ofbirtu í augun. Þetta þýðir að myndin sem þú tekur er stillt fyrir björt fyrirbæri. Fjarlægar stjörnur eru hins vegar dauf fyrirbæri. Tunglmyndirnar voru teknar á svo stuttum tökutíma að ljósið frá stjörnunum hafði einfaldlega ekki tíma til að stimpla sig á filmuna. Hér skiptir engu hvort himininn sé svartur eða ekki, eða hvort lofthjúp skortir, heldur er þetta einungis spurning um tökutíma. Við skorum á þá lesendur sem hafa efasemdir að prófa að taka mynd af stjörnunum á dimmri heiðskírri nóttu og beita sömu aðferð og geimfararnir við að taka myndina. Á myndinni verða engar stjörnur sjáanlegar. Þess vegna bregða stjörnuljósmyndarar á það ráð að taka myndir af stjörnunum á löngum tíma. Þess má einnig geta til gamans að kvikmyndatökuvélar eru ekki nægilega öflugar til að ná mynd af stjörnunum en það er oft ekki tekið til greina í kvikmyndum og sjónvarpsþáttum í dag.
Heimildir: Plait, Philip: Bad Astronomy: Misconceptions and Misuses Revealed from Astrology to the Moon Landing "Hoax".Wiley and Sons, Bandaríkin, 2002.
