Hvernig voru loðfílar?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvernig voru loðfílar?
Loðfílar kallast hópur útdauðra fíla af ættkvísl sem nefnist Mammuthus. Leifar þessara stórvöxnu spendýra hafa fundist í jarðlögum allra meginlandanna nema í Ástralíu og Suður-Ameríku. Leifarnar hafa einungis fundist í jarðlögum frá Pleistósen-tímabilinu sem nær yfir tímann frá því fyrir 1,6 miljónum ára fram að lokum ísaldar fyrir 10.000 árum.

Að öllum líkindum er síberíski loðfíllinn, Mammuthus primigenius, kunnastur loðfíla enda höfðu þeir talsvert mikla útbreiðslu. Ótal leifar hafa fundist af þeim og meira að segja djúpfryst dýr í heilu lagi. Lítill loðfílskálfur er til dæmis til sýnis í náttúrusögusafninu í St. Pétursborg í Rússlandi.

Loðfílar voru misstórir og af ólíkum tegundum. Stærstur var loðfíllinn sem lifði í norðurhluta Ameríku og kallaður er keisaraloðfíllinn (Mammuthus imperator) á íslensku. Hann var allt að 4 metrar á hæð eða nokkuð stærri en afríkufíllinn sem er stærsta núlifandi fílategundin. Hins vegar voru til mjög smávaxnar loðfílategundir sem einangrast höfðu á norðlægum eyjum. Þar á meðal var tegundin Mammuthus exilis sem var um 120 sentímetrar á hæð við herðakamb.

Á loðfílum voru tvær gerðir af hárum. Innri hárin sem líkjast þelhárum sauðkindarinnar voru gulbrún að lit og 2-3 sentímetra löng. Ytri hárin gáfu loðfílum nafn sitt. Þau voru voldug og mikil hár, dökkbrún að lit og allt uppí hálfan metra á lengd. Loðfílar voru með þykkt skinn líkt og fílar nútímans og mjög þykkt fitulag sem gat verið allt uppí 8 sentímetrar á þykkt. Eyrun voru minni en eyru afrísku og asísku fílanna, sennilega vegna þess að loðfílarnir lifðu á kaldari stöðum en afrískir og asískir fílar gera. Skögultennur loðfíla gátu verið gríðarlega stórar. Loðfílar lifðu á jurtum og hafa heimskautajurtir fundist í frosnum hræjum loðfíla í Jakútsk í Norður-Síberíu.

Margir fræðimenn telja að loðfílarnir hafi dáið út við lok ísaldar fyrir um 10 þúsund árum þó að sumir haldi því fram að þeir hafi enn verið á ferli nokkum þúsund árum síðar. Ekki er ljóst hvers vegna loðfílarnir dóu út en menn hallast helst að því að ástæðan sé veðurfarsbreytingar sem urðu við lok ísaldar, ef til vill ásamt ofveiði. Þó ber að geta þess að til eru þeir sem fullyrða að loðfílar séu enn á meðal okkar. Þessir menn segja að loðfílar lifi á afskekktum svæðum á Mið-Síberíuhásléttunni sem er vafalaust á meðal afskekktustu svæða á jörðinni. Að öllum líkindum er hér þó aðeins um goðsagnir að ræða en fyrir áhugasama má lesa um slíka atburði hjá þeim sem leggja rækt við fræðigrein sem nefnist á ensku cryptozoology og hjá breska rithöfundinum Arthur C. Clarke.

Heimildir og mynd:

• San Diego Natural History Museum.
• Sedwick C. (2008). What Killed the Woolly Mammoth? PLoS Biol 6(4): e99. Höfundur myndar: Mauricio Anton. (Sótt 28.12.2020).

...