Hvað er röntgen og getur röntgengeislinn verið hættulegur?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvað er röntgen og getur röntgengeislinn verið hættulegur?
Oftast þegar orðið röntgen er notað í daglegu tali er átt við rannsóknir með röntgengeislum sem gerðar eru til sjúkdómsgreiningar. Orðið vísar þá annaðhvort til rannsóknarinnar sjálfrar eða staðarins þar sem hún er gerð, það er röntgendeildarinnar.

Nafnið röntgen er þannig til komið að geislarnir voru nefndir í höfuðið á þeim sem uppgötvaði þá fyrst árið 1895, Wilhelm Conrad Röntgen. Röntgen sjálfur kynnti hinn áður óþekkta geisla til sögunnar sem X-geisla, en vísindamenn honum samtíða nefndu geislann röntgengeisla. Bæði nöfnin eru notuð enn og er misjafnt eftir löndum og tungumálum hvort talað er um röntgen- eða X-geisla.

Röntgengeislun er rafsegulgeislun sem á uppruna sinn í röntgenlampa. Eiginleikar rafsegulgeislunar, og þar af leiðandi áhrif þeirra á líkamann, fara eftir tíðni þeirra, eins og lýst er í svarinu: Hvað er geislun og hvað eru til margar gerðir af henni? Meginmunurinn á röntgengeislun og gammageislun er uppruni geislunarinnar en röntgengeislun kemur frá röntgenlampa.

Röntgengeislun, eins og gammageislun, er jónandi geislun og getur valdið varanlegum breytingum í efni sem hún fer um eins og fram kemur í áðurnefndu svari. Skaðleg áhrif jónandi geislunar á líkamsvefi hafa verið þekkt lengi og rótgrónar alþjóðastofnanir vinna að því á heimsvísu að takmarka geislun sem fólk verður fyrir af völdum starfsemi þar sem jónandi geislun er notuð.

Þegar reglur um geislavarnir eru búnar til er gengið út frá því að öll jónandi geislun geti haft skaðleg áhrif, sama hversu lítil hún er. Sé geislun mjög lítil eru hverfandi líkur á því að hún valdi skaða.

Grundvöllurinn fyrir notkun röntgengeislunar í læknisfræði er að skaðsemi geislunarinnar sé miklu mun minni en ávinningurinn af notkun hennar. Þess vegna er engin röntgenrannsókn gerð nema læknir hafi metið rannsóknina nauðsynlega.

Vert er að hafa í huga að jónandi geislun er eðlilegur hluti af umhverfi okkar og því er rökrétt að skoða geislun sem fólk verður fyrir (geislaálag), til dæmis í röntgenrannsóknum, í samhengi við náttúrlega geislun.

Mynd:

• en.wikipedia.org - Radiology. Sótt 3.2.2012.

...