Hver er raunverulegur tímamismunur á milli Reykjavíkur og Egilsstaða?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hver er raunverulegur tímamismunur á milli Reykjavíkur og Egilsstaða?
Í svari Emilíu Dagnýjar Sveinbjörnsdóttur við spurningunni Hvernig er bauganet jarðar uppbyggt og hver eru hnit Íslands á hnettinum? kemur fram að:

[b]auganet jarðar byggist á ímynduðu hnitakerfi sem lagt er yfir jarðarkúluna og er notað til að gefa upp nákvæma staðsetningu á yfirborði jarðar. Breiddarbaugar eru notaðir til þess að ákvarða staðsetningu til norðurs eða suðurs og lengdarbaugar ákvarða staðsetningu til austurs eða vesturs.

Lengdarbaugarnir eru notaðar til að ákvarða tíma á hverjum stað. Þeir eru 360 talsins, 180 í vestur frá Greenwich í London og 180 í austur frá sama stað. Enn fremur segir í svarinu:

Hnettinum var skipt í 24 tímabelti sem hvert um sig tekur yfir 15 lengdarbauga. Staðaltími gildir á belti sem liggur 7,5 gráður til austurs og vesturs frá núll-lengdarbaug. Grunnhugmyndin er sú að innan hvers tímabeltis sé klukkan alls staðar það sama, en í austur frá Greenwich bætist ein klukkustund við í hverju tímabelti en dregst frá sé farið í vestur frá Greenwich. Þannig er klukkan orðin 13:00 í Kaupmannahöfn þegar það er hádegi í London en einungis 7:00 að morgni í New York.

Tímabeltin fylgja þó ekki lengdarbaugunum nákvæmlega því víða fara þau eftir landamærum þannig að sami tími gildi í landinu öllu. Það er ákvörðun stjórnvalda á hverjum stað hvaða tímabelti er fylgt.

En til að ákvarða staðsetningu nákvæmar er hverri gráðu skipt upp í 60 mínútur og hverri mínútu í 60 sekúndur.

Eins og áður segir er það ákvörðun stjórnvalda hverju sinni hvaða tímabelti er fylgt. Aftur á móti er hægt að reikna út hve mikill sóltímamismunur er á milli Reykjavíkur og Egilsstaða ef farið er nákvæmlega eftir staðsetningu staðanna en þá er nóg að skoða einungis lengdargráðurnar.

Hér þurfum við þó að áætla með hve mikilli nákvæmni við viljum skoða staðsetningu staðanna tveggja. Til dæmis skiptir máli hvort athugandinn er í miðbæ Reykjavíkur eða uppi í Árbæ. Nákvæm staðsetning Hallgrímskirkju er 21°55,618' V (lesist: 21 gráða og 55,618 mínútur vestlægrar breiddar) en sé miðað við Rauðavatn er staðsetningin 21°46,227' V. Væri klukkan 12:00:00 á hádegi við Hallgrímskirkju þá væri klukkan í miðju Rauðavatni 12:00:38.

Grunnskóli Egilsstaða hefur staðsetninguna 14°23,639' V og sé miðað við Hallgrímskirkju þá munar 7°31,979' V á staðsetningu Reykjavíkur og Egilsstaða. Þá skal hafa í huga eftirfarandi atriði:

24 klukkustundir	360°
12 klukkustundir	180°
1 klukkustund	15°
4 mínútur	1°
4 mínútur	60'
2 mínútur	30'
1 mínúta	15'
4 sekúndur	1'

Tímamismunurinn væri þá 30 mínútur og 8 sekúndur. Þetta þýðir að ef klukkan væri 12:00:00 á hádegi við Hallgrímskirkju væri klukkan 12:30:08 við Grunnskóla Egilsstaða. Því má með viðunandi nákvæmni segja að raunverulegur tímamismunur milli Reykjavíkur og Egilsstaða sé hálftími.

Hægt er að framkvæma þessa reikninga fyrir hvaða tvo staði í heiminum sem er með því að finna lengdargráður viðkomandi staða. Enn fremur skal árétta að í einni gráðu eru 60 mínútur. Í stað sekúndna eru hér notuð hefðbundin tugabrot til að tákna óheilan fjölda mínútna. Til glöggvunar er 0,1 mínúta (0,1') það sama og 6 sekúndur (6").

Heimildir:

• Hvernig er bauganet jarðar uppbyggt og hver eru hnit Íslands á hnettinum? eftir Emilíu Dagnýju Sveinbjörnsdóttur. (Skoðað 26.7.2012).
• Leit á korti - Já er svarið. Þaðan sem hnit eru fengin. (Skoðað 26.7.2012).

Mynd:

• Mats: Íslandsmyndasafn © Mats Wibe Lund. (Sótt 26.7.2012).
...