Sólin
Rís 10:26 • sest 16:02
Tunglið
Rís 01:04 • Sest 15:19
Flóð
Árdegis: 01:05 • Síðdegis: 13:31
Fjara
Árdegis: 07:12 • Síðdegis: 20:04
hlutur sem er samsettur úr tveim eða fleiri mismunandi tegundum vefja, hefur ákveðið hlutverk og þekkist á útliti eða lögun sinni.Húðin er gerð úr mismunandi vefjum og hefur ákveðið hlutverk og þekkist vel á útliti sínu. Hún er eitt stærsta líffæri líkamans, að minnsta kosti hvað varðar yfirborð og þyngd eða massa. Í fullorðnum manni er yfirborð húðarinnar um 2 fermetrar og hún vegur um það bil 5 kílógrömm. Þetta er að meðaltali um 15% af líkamsþunganum. Þykkt húðarinnar er frá um hálfum millimetra á augnlokunum upp í 4 millimetra á hælþófanum. Á flestum svæðum er hún þó um 1-2 millimetrar á þykkt. Líffærið húð skiptist í tvo þætti, þunna yfirhúð (epidermis) sem er yst og þykkari leðurhúð (dermis) sem liggur undir yfirhúðinni. Þar undir er svo fitulag sem ekki tilheyrir húðinni. Yst í yfirhúðinni er hornlagið sem er að mestu gert úr þekjuvefsfrumum sem mynda efni sem nefnist keratin. Keratínið er teygjanlegir próteinþræðir sem verja undirliggjandi hluta húðarinnar gagnvart ýmsum efnum, örverum og ekki síst vatni. Í hornlaginu eru frumurnar dauðar, flatar og samanpakkaðar og mynda þannig mjög þétta og góða vörn. Dýpra í yfirhúðinni eru frumurnar sprelllifandi og skipta sér stöðugt til að endurnýja ysta dauða lagið sem flagnar stöðugt af. Talið er að æviskeið slíkrar húðfrumu frá því að hún skiptir sér þar til hún flagnar af sé um 20-50 dagar. Í yfirhúðinni eru einnig frumur sem framleiða brúna litarefnið melanin þegar sólin skín á húðina. Hlutverk litarefnisins er að verja kjarna (erfðaefni) húðfrumanna gagnvart útfjólubláu geislum sólarinnar. Leðurhúðin er aðallega gerð úr bandvef. Þar eru einnig taugaendar, æðar, smágerðir vöðvar, svita- og fitukirtlar og hársekkir. Húðin er mjög teygjanleg eins og best sést á ófrískum konum og fólki með mikla undirhúðarfitu. Hlutverk líffærisins húðar eru margvísleg og er þar helst að nefna vörn gagnvart ýmsum utanaðkomandi áreitum. Þar hjálpa fitukirtlar til með því að framleiða fituefni sem halda húðinni fitugri og mjúkri þannig að hún hrindi frá sér vatni. Í fituefninu eru einnig bakteríudrepandi efni. Varnarþáttur húðarinnar kemur best í ljós þegar húðina vantar, þó ekki sé nema á litlu svæði (sár). Þá er mikil hætta á að bakteríur komist í gegn og valdi sýkingu. Í húðinni er mikið af taugaendum þannig að hún er okkar aðal skynjunarlíffæri eða skynfæri. Ef þessa skynjun vantaði værum við meðal annars ófær um að hreyfa okkur. Húðin er einnig hitastjórnunarlíffæri. Ef okkur er of heitt beinum við heitu blóðinu út í æðakerfi leðurhúðarinnar og aukum framleiðslu svitakirtla þannig að húðin verði vel rök. Svitinn gufar síðan upp af hinu geysimikla yfirborði sem líffærið hefur og við það kólnar húðin og kælir blóðið. Að lokum má nefna að í húðinni er framleitt efni sem með aðstoð sólarljóss er breytt í D-vítamín. Af framansögðu má sjá að líffærið húðin er gert úr nokkrum tegundum vefja, gegnir mikilvægum sérhæfðum hlutverkum og er auðþekkjanlegt á útlitinu.
Upphaflega var spurt á þessa leið:
Af hverju er oft sagt um húðina að hún sé stærsta líffærið? Er það rétt eða er hún einungis "vefur"? - Sonja Dröfn Helgadóttir Getur staðist að húðin sé talin stærsta líffæri á mannslíkamanum? Ef svo er hvernig er skilgreining hennar sem líffæris sett fram svo vel megi verða? - Guðmundur Erlendsson
Svarið síðast uppfært 10. desember 2012.
