Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.
Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar
um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að
svara öllum spurningum.
Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að
svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki
nægileg deili á sér.
Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.
Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!
Með þessu svari er einnig svarað spurningu Jóhanns Páls: Hvert er rúmmál sólarinnar?
Sólin okkar er mjög dæmigerð stjarna að stærð og gerð, og er hún eins og aðrar stjörnur gríðarstór. Massi hennar er næstum þúsund sinnum meiri en samanlagður massi allra reikistjarna, tungla, smástirna, halastjarna og annars efnis í sólkerfinu. Stærðarhlutföllin koma fram í grófum dráttum á myndinni hér til hliðar.
Geisli (radíus) sólar, það er vegalengdin frá miðju hennar og út að yfirborði, er 696.000 km. Það er 109 sinnum meira en geisli jarðar. Þetta þýðir, ef við berum saman stærð jarðar og sólar, hvort sem talað er um geisla, þvermál eða ummál, að þá er sólin 109 sinnum stærri en jörðin.
Sé rúmmálið skoðað er munurinn hins vegar mun meiri. Rúmmál sólar er um 1,41 1018 rúmkílómetrar, sem er um 1,3 milljón sinnum meira en rúmmál jarðar. Vegna þess að eðlismassi sólar er töluvert lægri en eðlismassi jarðar munar ekki eins miklu á massanum, en massi sólar er 330.000 sinnum meiri en massi jarðar (af þessu má sjá að eðlismassi jarðar er næstum 4 sinnum meiri en eðlismassi sólar).
Ef við athugum jöfnuna fyrir rúmmál kúlu (V) með geisla r sjáum við ástæðuna fyrir því að munurinn á rúmmáli er svo miklu meiri en munurinn á geislanum:
Eins og hér sést er rúmmál kúlulaga hlutar í hlutfalli við geisla hlutarins í þriðja veldi. Það þýðir til dæmis, ef geisli hlutar A er 4 sinnum stærri en geisli hlutar B, að þá er rúmmál A 64 sinnum meira en rúmmál B (4 x 4 x 4 = 64).
Fjallað er um hita sólar í þessu svari sama höfundar.
Sagt er frá myndun og þróun sólarinnar í svari Árdísar Elíasdóttur og Gunnlaugs Björnssonar við spurningunni: Af hverju er sólin til?Heimildir:
Freedman, R. A., og Kaufmann, W. J. 1998. Universe, 5. útgáfa. New York, W. H. Reeman and Company.
Sólin
Rís 10:17 • sest 16:10
Tunglið
Rís 21:40 • Sest 15:54
Flóð
Árdegis: 10:12 • Síðdegis: 22:46
Fjara
Árdegis: 03:46 • Síðdegis: 16:36
