Hversu hátt hlutfall fæðu manns þarf að vera fita?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hversu hátt hlutfall fæðu manns þarf að vera fita?
Fita er líkamanum nauðsynleg og hún er mikilvægur hluti af mataræði hvers manns. Manneldismarkmið Íslendinga, sem taka mið af mataræði þjóðarinnar og nýjustu rannsóknum í næringarfræði, telja hæfilegt að fullorðnir fái 25-35% orkunnar úr fitu, og þar af komi ekki meira en 15% orkunnar úr harðri fitu, það er mettuðum og trans-ómettuðum fitusýrum.

Fæði sem er 2000 kkal ætti því að innihalda 56-78 g af fitu og þar af ætti mettuð fita að vera undir 34 g. Hvert gramm af fitu gefur helmingi fleiri hitaeiningar (9 kkal) en hvert gramm af hinum orkuefnunum í mat, kolvetnum (4 kkal) og próteinum (4 kkal), og er fita því góð orkulind.

Ein af ástæðunum fyrir mikilvægi fitunnar er að í henni er að finna tvær lífsnauðsynlegar fitusýrur; fjölómettuðu fitusýrurnar línólsýra (ómega-6) og alfa-línólensýra (ómega-3). Þessar fitusýrur getur líkaminn ekki myndað sjálfur en úr þeim getur hann myndað aðrar, lengri fitusýrur og önnur mikilvæg líffræðilega virk efni í líkamanum.

Fjölómettaðar fitusýrur eru einnig nauðsynlegar byggingareiningar í frumu- og innanfrumuhimnum og gegna þar mikilvægu hlutverki. Að auki er neysla fitu mikilvæg vegna þess að í fitu eru fituleysanleg vítamín svo sem A-vítamín (sem finnst þó einnig á formi beta-karótens í jurtaríkinu) og D-vítamín, í afurðum úr dýraríkinu og E-vítamín, aðallega í afurðum úr jurtaríkinu. Öll eru þessi vítamín líkamanum nauðsynleg. Það er einnig oft vegna fitunnar og bragðefna sem henni fylgja sem matur bragðast svo vel.

Bæði of mikil og of lítil neysla á fitu getur haft alvarlegar heilsufarslegar afleiðingar. Hátt hlutfall fitu í fæði á Norðurlöndum hefur verið sett í samband við offitu, háa tíðni hjarta- og æðasjúkdóma, ýmsar gerðir krabbameins og gallsteina. Skortur á fitu, það er skortur á lífsnauðsynlegum fitusýrum, lýsir sér í áhrifum á húð auk þess sem þá hægist á vexti barna. Sé fita of lítil verður fæðið meira að magni til og það getur verið erfitt að fullnægja orkuþörf og þörf fyrir lífsnauðsynlegar fitusýrur og fituleysanleg vítamín.

Ekki hefur verið hægt að sýna fram á að fæði þar sem minna en 20-25% orkunnar komi úr fitu hafi nokkur sýnileg jákvæð áhrif varðandi forvarnir hjarta- og æðasjúkdóma. Þvert má móti getur minni fituneysla haft neikvæð áhrif hjá ákveðnum einstaklingum.

Mynd:

• Avocado Monounsaturated Fats - Free photo on Pixabay. (Sótt 8.2.2021).

...