Sólin Sólin Rís 06:52 • sest 20:14 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 06:45 • Sest 22:59 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 06:51 • Síðdegis: 19:12 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 00:47 • Síðdegis: 13:06 í Reykjavík
Sólin Sólin Rís 06:52 • sest 20:14 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 06:45 • Sest 22:59 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 06:51 • Síðdegis: 19:12 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 00:47 • Síðdegis: 13:06 í Reykjavík
LeiðbeiningarTil baka

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=
Forsíða Hugvísindi örnefni Er eitthvert örnefni á höfuðborgarsvæðinu eða vík eða vogur, sem heitir Reykjavík?

Flokkun:

31.3.2002
Hugvísindi örnefni
Hugvísindi Málvísindi: íslensk

Er eitthvert örnefni á höfuðborgarsvæðinu eða vík eða vogur, sem heitir Reykjavík?

Emilía Dagný Sveinbjörnsdóttir

Samkvæmt heimildum Örnefnastofnunar er engin vík eða vogur í höfuðstaðnum sem ber nafnið Reykjavík. Upphaflega nafnið var Reykjarvík með r eins og sjá má í frásögn Íslendingabókar af því þegar Ingólfur Arnarson tók sér bólfestu á þeim stað sem seinna varð höfuðstaður Íslands. Þar segir „ ... hann byggði suðr í Reykjarvík“. Örnefnið Reykjarvík hefur væntanlega átt við víkina milli Laugarness og núverandi Granda (eða Örfiriseyjar).

Örnefnið Reykjarvík hefur væntanlega átt við víkina milli Laugarness og núverandi Granda (eða Örfiriseyjar)

Vel þekkt er sú saga að Reykjavík hafi fengið nafn sitt af reyknum sem Ingólfur Arnarson sá stíga upp úr laugunum þegar hann fyrst kom á staðinn. Í bókinni Saga Reykjavíkur segir Klemens Jónsson (1944) að á landnámsöld megi gera ráð fyrir að laugarnar hafi verið heitari en nú og því borið meira á reyknum. Einnig nefnir Klemens þá gömlu sögn að í norðvestanverðri Örfirisey hafir fyrrum verið laug sem sjór sé nú genginn yfir. Sé það rétt, hafi á sínum tíma verið hverareykir bæði austan og vestan víkurinnar og því eðlilegt að kenna hana við reykina.

Orðmyndin Reykjarvík virðist hafa horfið fljótlega því að í eldri heimildum er landnámsjörðin yfirleitt nefnd Vík á Seltjarnarnesi. Með tímanum festist þó nafnið Reykjavík í sessi og eftir að þéttbýli tók að myndast er alltaf talað um Reykjavík.

Heimildir og mynd:
  • Klemens Jónsson, 1944. Saga Reykjavíkur. Reykjavík: Steindórsprent.
  • Páll Líndal, 1984. „Reykjavík A-Ö“, bls. 205-331 í Landið þitt Ísland, ritstjórar Þorsteinn Jósepsson og Steindór Steindórsson. Reykjavík: Örn og Örlygur.
  • Páll Líndal, 1988. Reykjavík: sögustaður við Sund. Ritstjóri Einar S. Arnalds. Reykjavík: Örn og Örlygur.
  • Örnefnastofnun.
  • Mynd: Skipulagsmál í Reykjavík | Reykjavíkurborg. (Sótt 31. 3. 2015).

Höfundur

Emilía Dagný Sveinbjörnsdóttir

Emilía Dagný Sveinbjörnsdóttir

landfræðingur og starfsmaður Vísindavefsins

Útgáfudagur

31.3.2002

Spyrjandi

Guðni Már Henningsson

Efnisorð

Tilvísun

Emilía Dagný Sveinbjörnsdóttir. „Er eitthvert örnefni á höfuðborgarsvæðinu eða vík eða vogur, sem heitir Reykjavík?“ Vísindavefurinn, 31. mars 2002, sótt 30. mars 2025, https://visindavefur.is/svar.php?id=2252.

Emilía Dagný Sveinbjörnsdóttir. (2002, 31. mars). Er eitthvert örnefni á höfuðborgarsvæðinu eða vík eða vogur, sem heitir Reykjavík? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=2252

Emilía Dagný Sveinbjörnsdóttir. „Er eitthvert örnefni á höfuðborgarsvæðinu eða vík eða vogur, sem heitir Reykjavík?“ Vísindavefurinn. 31. mar. 2002. Vefsíða. 30. mar. 2025. <https://visindavefur.is/svar.php?id=2252>.

Chicago | APA | MLA

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki

Senda grein til vinar

=

Er eitthvert örnefni á höfuðborgarsvæðinu eða vík eða vogur, sem heitir Reykjavík?
Samkvæmt heimildum Örnefnastofnunar er engin vík eða vogur í höfuðstaðnum sem ber nafnið Reykjavík. Upphaflega nafnið var Reykjarvík með r eins og sjá má í frásögn Íslendingabókar af því þegar Ingólfur Arnarson tók sér bólfestu á þeim stað sem seinna varð höfuðstaður Íslands. Þar segir „ ... hann byggði suðr í Reykjarvík“. Örnefnið Reykjarvík hefur væntanlega átt við víkina milli Laugarness og núverandi Granda (eða Örfiriseyjar).

Örnefnið Reykjarvík hefur væntanlega átt við víkina milli Laugarness og núverandi Granda (eða Örfiriseyjar)

Vel þekkt er sú saga að Reykjavík hafi fengið nafn sitt af reyknum sem Ingólfur Arnarson sá stíga upp úr laugunum þegar hann fyrst kom á staðinn. Í bókinni Saga Reykjavíkur segir Klemens Jónsson (1944) að á landnámsöld megi gera ráð fyrir að laugarnar hafi verið heitari en nú og því borið meira á reyknum. Einnig nefnir Klemens þá gömlu sögn að í norðvestanverðri Örfirisey hafir fyrrum verið laug sem sjór sé nú genginn yfir. Sé það rétt, hafi á sínum tíma verið hverareykir bæði austan og vestan víkurinnar og því eðlilegt að kenna hana við reykina.

Orðmyndin Reykjarvík virðist hafa horfið fljótlega því að í eldri heimildum er landnámsjörðin yfirleitt nefnd Vík á Seltjarnarnesi. Með tímanum festist þó nafnið Reykjavík í sessi og eftir að þéttbýli tók að myndast er alltaf talað um Reykjavík.

Heimildir og mynd:
  • Klemens Jónsson, 1944. Saga Reykjavíkur. Reykjavík: Steindórsprent.
  • Páll Líndal, 1984. „Reykjavík A-Ö“, bls. 205-331 í Landið þitt Ísland, ritstjórar Þorsteinn Jósepsson og Steindór Steindórsson. Reykjavík: Örn og Örlygur.
  • Páll Líndal, 1988. Reykjavík: sögustaður við Sund. Ritstjóri Einar S. Arnalds. Reykjavík: Örn og Örlygur.
  • Örnefnastofnun.
  • Mynd: Skipulagsmál í Reykjavík | Reykjavíkurborg. (Sótt 31. 3. 2015).

...