Hvað er taugahnoða?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvað er taugahnoða?
Taugahnoð (e. ganglion) eða taugahnoðu (hnoða er hvorugkynsorð og beygist eins og auga) eru svæði í úttaugakerfinu, þar sem taugabolir og stundum stuttir taugaþræðir taugunga liggja þétt saman. Taugahnoð eru milliliðir í boðflutningi milli svæða í taugakerfinu, til dæmis milli miðtaugakerfis og úttaugakerfis eða milli miðtaugakerfis og líffæra líkamans.

Í stórum dráttum má skipta taugahnoðum í tvo flokka. Annars vegar eru skyntaugahnoðu og hins vegar sjálfvirk taugahnoðu. Algengustu taugahnoðun eru bakrótarhnoðu en þau eru greinileg á öllum mænutaugum rétt fyrir utan mænuna. Mænutaugar eru allar blandaðar taugar með bæði skyn- og hreyfitaugunga. Rétt fyrir utan mænuna greinist hver mænutaug í kviðrót með hreyfitaugaþráðum og bakrót með skyntaugaþráðum. Á bakrót hverrar mænutaugar er taugahnoða þar sem taugabolir allra skyntaugunga í tauginni liggja þétt saman og mynda greinilegt þykkildi.

Heilataugahnoðu eru önnur gerð af skyntaugahnoðum. Þau eru sambærileg við bakrótarhnoðu nema að þau eru á heilataugum. Rætur tauga þeirra eru fyrir innan höfuðkúpuna en hnoðun sjálf eru fyrir utan hana. Sem dæmi má nefna að þrenndartaugahnoðað er fyrir utan gagnaugabein höfuðkúpu en taug þess er tengd við miðbrúarsvæði heilastofns.

Hinn meginflokkur taugahnoða tilheyrir sjálfvirka taugakerfinu sem skiptist í drif- og seftaugakerfi. Sjálfvirku hnoðun eru við líffærin sem þau stýra eða jafnvel inni í þeim. Í driftaugakerfinu tengjast taugahnoðu í keðju meðfram hryggnum (e. sympathetic chain ganglia). Einnig eru þrjú hnoðu fyrir ofan keðjuhnoðun, í hálsinum (paravertebral ganglia) og önnur þrjú fyrir framan hrygginn (e. prevertebral ganglia). Þessi hnoðu taka við boðum frá allri mænu nema neðsta hlutanum og senda áfram til líffæra í hálsi, höfði, brjóst-, kviðar- og mjaðmaholi til að stjórna drifþáttum samvægisferla.

Annar hópur sjálfvirkra taugahnoða eru endahnoðun (e. terminal ganglia) sem taka við boðum frá heilataugum og neðstu mænutaugum (frá spjaldhryggnum) og stjórna sefþáttum samvægisferla líkamans. Þessi tvö sett af sjálfvirkum taugahnoðum, drif- og sef-, tengjast sömu líffærum - annað boðið er frá keðjuhnoðunum og hitt frá endahnoðunum - og stjórna saman starfsemi tiltekins líffæris. Þannig fær hjartað til dæmis tvenns konar boð, annað sem eykur hjartsláttartíðni og hitt sem dregur úr henni.

Svipuð fyrirbæri og taugahnoðu koma einnig fyrir í miðtaugakerfinu en kallast yfirleitt kjarnar (e. nuclei) þar. Sem dæmi má nefna grunnkjarna djúpt í hvelaheila. Vanstarfsemi þeirra leiðir til Parkinson-sjúkdómsins. Eins og taugahnoð eru kjarnar milliliðir í boðflutningi milli svæða í taugakerfinu.

Heimildir:

• Ganglion - Wikipedia, the free encyclopedia.
• The Nervous System - NC State University.
• Peripheral Nervous System | Histology and Virtual Microscopy Learning Resources.
• The Peripheral Nervous System - Connexions.

Mynd:

• Dorsal Root Ganglion Block | Pain Spa. (Sótt 10.3.2014).

...