Sólin Sólin Rís 10:17 • sest 16:10 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 21:40 • Sest 15:54 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 10:12 • Síðdegis: 22:46 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 03:46 • Síðdegis: 16:36 í Reykjavík
Sólin Sólin Rís 10:17 • sest 16:10 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 21:40 • Sest 15:54 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 10:12 • Síðdegis: 22:46 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 03:46 • Síðdegis: 16:36 í Reykjavík
LeiðbeiningarTil baka

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=
Forsíða Náttúruvísindi og verkfræði Jarðvísindi Hver er efnasamsetning hrauns, til dæmis úr Krýsuvíkureldum frá 1151?

Flokkun:

5.7.2000
Náttúruvísindi og verkfræði Jarðvísindi

Hver er efnasamsetning hrauns, til dæmis úr Krýsuvíkureldum frá 1151?

Sigurður Steinþórsson

Í töflunni sem fylgir svarinu er sýnd efnagreining af Ögmundarhrauni, sem talið er hafa runnið í Krýsuvíkureldum árið 1151. Efnagreiningar sem þessar eru ævinlega gefnar upp sem þunga- eða massahlutföll milli oxíða frumefnanna. Í raun réttri eru efnin í berginu ekki á formi oxíða, nema í fáum tilvikum, en hins vegar má líta á berg og flestar steindir sem grind úr kúlulaga súrefnisatómum þar sem katjónirnar eða plúsjónirnar (Si4+, Ti4+, Fe3+, Fe2+ og svo framvegis) sitja í holum milli þeirra. Einnig væri réttara útaf fyrir sig að nota mól-hlutföll eða atóm-hlutföll í stað þungahlutfalla, en þessi hefð stafar af því, að til skamms tíma voru efnagreiningar gerðar með því að fella út hin ýmsu efni og vega þau.

Talið er að Ögmundarhraun hafi runnið í Krýsuvíkureldum árið 1151.

Bergið í Ögmundarhrauni er basalt (blágrýti), og mjög einkennandi að samsetningu fyrir Reykjanesskagann í heild. Raunar er það í megindráttum einkennandi fyrir mestallt Ísland, sem er byggt upp af storkubergi (bergi sem kristallast hefur úr bergkviku) á 16 milljón árum. Storkuberg er oft flokkað eftir innihaldi kísils (SiO2) í basískt (< 51%), ísúrt (51-63%) og súrt berg (>63% af SiO2). Talið er að Ísland sé yfir 90% úr basalti, næstalgengast er súrt berg, til dæmis líparít, en ísúrt berg, til dæmis Hekluhraun, er sjaldgæfast.



Mynd:

Höfundur

Sigurður Steinþórsson

Sigurður Steinþórsson

prófessor emeritus

Útgáfudagur

5.7.2000

Síðast uppfært

6.4.2021

Spyrjandi

Haraldur Ingvarsson

Efnisorð

Tilvísun

Sigurður Steinþórsson. „Hver er efnasamsetning hrauns, til dæmis úr Krýsuvíkureldum frá 1151?“ Vísindavefurinn, 5. júlí 2000, sótt 21. nóvember 2024, https://visindavefur.is/svar.php?id=619.

Sigurður Steinþórsson. (2000, 5. júlí). Hver er efnasamsetning hrauns, til dæmis úr Krýsuvíkureldum frá 1151? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=619

Sigurður Steinþórsson. „Hver er efnasamsetning hrauns, til dæmis úr Krýsuvíkureldum frá 1151?“ Vísindavefurinn. 5. júl. 2000. Vefsíða. 21. nóv. 2024. <https://visindavefur.is/svar.php?id=619>.

Chicago | APA | MLA

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki

Senda grein til vinar

=

Hver er efnasamsetning hrauns, til dæmis úr Krýsuvíkureldum frá 1151?
Í töflunni sem fylgir svarinu er sýnd efnagreining af Ögmundarhrauni, sem talið er hafa runnið í Krýsuvíkureldum árið 1151. Efnagreiningar sem þessar eru ævinlega gefnar upp sem þunga- eða massahlutföll milli oxíða frumefnanna. Í raun réttri eru efnin í berginu ekki á formi oxíða, nema í fáum tilvikum, en hins vegar má líta á berg og flestar steindir sem grind úr kúlulaga súrefnisatómum þar sem katjónirnar eða plúsjónirnar (Si4+, Ti4+, Fe3+, Fe2+ og svo framvegis) sitja í holum milli þeirra. Einnig væri réttara útaf fyrir sig að nota mól-hlutföll eða atóm-hlutföll í stað þungahlutfalla, en þessi hefð stafar af því, að til skamms tíma voru efnagreiningar gerðar með því að fella út hin ýmsu efni og vega þau.

Talið er að Ögmundarhraun hafi runnið í Krýsuvíkureldum árið 1151.

Bergið í Ögmundarhrauni er basalt (blágrýti), og mjög einkennandi að samsetningu fyrir Reykjanesskagann í heild. Raunar er það í megindráttum einkennandi fyrir mestallt Ísland, sem er byggt upp af storkubergi (bergi sem kristallast hefur úr bergkviku) á 16 milljón árum. Storkuberg er oft flokkað eftir innihaldi kísils (SiO2) í basískt (< 51%), ísúrt (51-63%) og súrt berg (>63% af SiO2). Talið er að Ísland sé yfir 90% úr basalti, næstalgengast er súrt berg, til dæmis líparít, en ísúrt berg, til dæmis Hekluhraun, er sjaldgæfast.



Mynd:...